Wykluczenie z postępowania o zamówienie
Czy w sytuacji gdy zamawiający przewidział fakultatywne przesłanki wykluczenia wykonawcy na podstawie art. 24 ust. 5 Pzp, jest zobowiązany żądać dokumentów nie tylko na potwierdzenie okoliczności, o których mowa w art. 24 pkt 12–23 Pzp, ale również na potwierdzenie braku podstaw wykluczenia w zakresie art. 24 ust. 5 Pzp?
POLECAMY
Zgodnie z art. 25 ust. 1 Pzp w postępowaniu o udzielenie zamówienia zamawiający może żądać od wykonawców wyłącznie oświadczeń lub dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania. Przepis art. 25 ust. 1 Pzp zapobiega nakładaniu na wykonawców obowiązku składania dokumentów zbędnych dla rozstrzygnięcia postępowania.
Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia (Dz. U. z 2016 r., poz. 1126 i Dz. U. z 2018 r., poz. 1993) zawiera katalog dokumentów i oświadczeń, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy. Zarówno z przepisów art. 25 ust. 1 Pzp, jak i z rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentów, nie wynika zatem obowiązek żądania dokumentów określonych w tym rozporządzeniu. Z art. 25 ust. 1 Pzp nie wynika także, aby zamawiający nie mógł dokonać oceny spełnienia warunków udziału w postępowaniu na podstawie wstępnych oświadczeń, o których mowa w art. 25a Pzp.
Po wejściu w życie nowelizacji z dnia 22 czerwca 2016 r. uchylony został art. 26 ust. 1 Pzp, zgodnie z którym zamawiający był obowiązany żądać od wykonawców dokumentów potwierdzających spełnienie warunków udziału w postępowaniu, jeżeli wartość zamówienia była równa progom unijnym lub przekraczała je. Oznacza to, że w obecnym stanie prawnym zamawiający ma możliwość oceny braku podstaw wykluczenia także na podstawie wstępnych oświadczeń, o których mowa w art. 25a Pzp. Ponadto z § 5 pkt 1 i 5–9 rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentów nie można wyciągnąć wniosku, że w postępowaniu o wartości zamówienia równej progom unijnym lub przekraczającej je zamawiający jest obowiązany żądać dokumentów wskazanych w tych przepisach.
Przepis § 5 pkt 1 i 5–9 rozporządzenia nie ogranicza zamawiającego w zakresie żądania określonych dokumentów na potwierdzenie braku podstaw wykluczenia z postępowania, a jedynie wskazuje, że zamawiający nie może rozszerzyć katalogu dokumentów ponad to, co jest niezbędne do badania podstaw wykluczenia z postępowania. Jeżeli zamawiający zamierza badać przesłanki wykluczenia w pełnym zakresie, tj. zarówno obligatoryjne, jak i fakultatywne, to nie ma obowiązku żądać pełnego katalogu dokumentów potwierdzających brak podstaw wykluczenia wymienionych w § 5 pkt 1–10 rozporządzenia.
Termin związania ofertą
Czy dopuszczalny jest wybór najkorzystniejszej oferty po upływie terminu związania ofertą?
Upływ terminu związania ofertą nie powoduje niemożności wyboru oferty najkorzystniejszej i zawarcia z wykonawcą umowy, ponieważ przepisy Pzp nie wiążą negatywnych skutków z brakiem związania ofertą i nie zwalniają zamawiającego z wykonania swoich ustawowych obowiązków. Zgodnie z ugruntowaną linią orzeczniczą Krajowej Izby Odwoławczej i sądów okręgowych upływ terminu związania ofertą nie powoduje utraty przez ofertę waloru ważności polegającego na umożliwieniu zamawiającemu doprowadzenia do zawarcia umowy poprzez przyjęcie oferty. Nie decyduje również o nieważności oferty. Brakuje zatem podstaw do przyjęcia, że oferta, co do której upłynął termin związania ofertą, jest nieważna i nie można jej wybrać.
Po upływie terminu związania ofertą jest ona nadal ważna, z tą różnicą, że działania zgodne z jej treścią (czyli zawarcie umowy na warunkach w ofercie oznaczonych) zależne jest wyłącznie od decyzji wykonawcy, który nie może być już po terminie związania do zawarcia umowy skutecznie przymuszony. Tym samym nie ma przeszkód do dokonania wyboru takiej oferty, a następnie zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego. Takie stanowisko wyrażano wielokrotnie w orzecznictwie KIO i sądów okręgowych.
