Łączna maksymalna wysokość kar umownych w orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej i praktyce zamówień publicznych

Obligatoryjne elementy umowy w sprawie zamówienia publicznego

W art. 436 ustawy Pzp przewidziano obligatoryjne elementy umowy w sprawie zamówienia publicznego. Katalog zawarty w tym przepisie jest otwarty, na co wskazuje zastosowany przez ustawodawcę zwrot „w szczególności”. Zamawiający zobowiązany jest zatem uregulować w projektowanych postanowieniach umowy w sprawie zamówienia publicznego zagadnienia przewidziane w art. 436 pkt 1–4 ustawy Pzp. Na szczególną uwagę zasługuje regulacja przewidziana w art. 436 pkt 3 ustawy Pzp, która stanowi, że umowa w sprawie zamówienia publicznego zawiera postanowienia określające łączną maksymalną wysokość kar umownych, których mogą dochodzić strony. 

Brak ustawowego limitu 

Ustawodawca zaniechał wskazania w Prawie zamówień publicznych górnego limitu łącznych kar umownych, np. wyrażonego procentowo w stosunku do wynagrodzenia wykonawcy lub kwotowo1. 

Warto przypomnieć, że pierwotny projekt Prawa zamówień publicznych przewidywał próg 20% wartości netto umowy dla łącznej maksymalnej wysokości kar umownych. Takie rozwiązanie zostało jednak zakwestionowane przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad oraz Prokuratorię Generalną z uwagi na potencjalny uszczerbek w budżecie spowodowany takim limitem2.

W rezultacie ustawodawca pozostawił zamawiającemu decyzję w sprawie wskazania maksymalnego progu łącznej wysokości kar umownych w projektowanych postanowieniach umowy. W praktyce w większości przypadków zamawiający określają „cap” (górną granicę) w przedziale 10–30% wartości umowy. 

Urząd Zamówień Publicznych rekomenduje, by zamawiający, konstruując projektowane postanowienia umowy, miał na względzie, że wysokość kary umownej nie powinna prowadzić do nieuzasadnionego wzbogacenia czy naruszenia zasady proporcjonalności przewidzianej w art. 16 pkt 3 ustawy Pzp. Kara umowna nie powinna bowiem stanowić dla zamawiającego dodatkowego źródła dochodu. Ponadto – zgodnie ze stanowiskiem Urzędu Zamówień Publicznych – będący gospodarzem postępowania zamawiający, w...