Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamówienia wykorzystywany przede wszystkim w dużych, infrastrukturalnych projektach, w których zamawiający nie jest w stanie na początku procedury opisać przedmiotu zamówienia w precyzyjny sposób.
Dialog konkurencyjny ma szczególnie zastosowanie w projektach innowacyjnych, projektach bardzo złożonych lub też takich, w których finansowanie projektu zapewniane jest w całości lub w części przez stronę prywatną. Jest trybem udzielenia zamówienia złożonym z kilku etapów. Na etapie ogłoszenia nie ma konieczności formułowania szczegółowego opisu przedmiotu zamówienia. Zamiast tego publikowany jest tzw. opis potrzeb i wymagań, obejmujący najważniejsze aspekty zamówienia. Na tym etapie nie ma konieczności wskazywania pełnych kryteriów oceny ofert wraz z przypisaną im punktacją. Wystarczające jest wskazanie kryteriów w kolejności ich ważności. W praktyce często na tym etapie nie są również formułowane podkryteria.
Po ogłoszeniu o zamówieniu następuje składanie wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Wykonawcy kwalifikowani są do udziału w dialogu na podstawie warunków udziału w postępowaniu, podstawy wykluczenia i ewentualnie kryteriów selekcji. Dzięki kryteriom selekcji możliwy jest wybór tzw. krótkiej listy (ang. short list) wykonawców, co umożliwia ograniczenie liczby podmiotów, z którymi prowadzony jest dialog. Następnie prowadzony jest z wykonawcami poufny dialog, w którego trakcie zamawiający uzyskuje coraz szerszą wiedzę na temat przedmiotu zamówienia. W praktyce odbywa się kilka tur dialogu, podczas których przekazywane są wykonawcom kolejne wersje dokumentacji zamówienia. Możliwy jest również podział dialogu na etapy.
W momencie, w którym zamawiający jest w stanie precyzyjnie opisać przedmiot zamówienia i warunki przyszłej umowy, przesyła zaproszenie do składania ofert wraz z SWZ. W tym momencie pojawiają się już pełne kryteria oceny ofert z podkryteriami i przypisaną im punktacją. Do złożenia ofert zapraszani są wykonawcy z udziału w dialogu – nie ma tu możliwości ograniczenia liczby wykonawców na kolejnych etapach dialogu. Ocena ofert prowadzi do wyboru najkorzystniejszej oferty.
W trybie tym dopuszczalne są również negocjacje z wykonawcą po wyborze oferty najkorzystniejszej, które, rzecz jasna, nie mogą prowadzić do zaburzenia konkurencji w postępowaniu. Negocjacje takie mogą dotyczyć np. warunków udzielenia finansowania zewnętrznego dla projektu, czy innych szczegółowych aspektów, często indywidualnych dla poszczególnych oferentów.
POLECAMY
Między dialogiem a przetargiem nieograniczonym
Tryb ten różni się znacząco od trybu przetargu nieograniczonego. Jest to tryb zwykle znacznie dłuższy i angażujący często więcej zasobów od przetargu nieograniczonego.
Najważniejsze różnice to:
- dwustopniowość procedury – dialog konkurencyjny obejmuje etap prekwalifikacji wykonawców po złożeniu przez nich wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu;
- możliwość zastosowania kryteriów selekcji – w fazie prekwalifikacji można wykorzystać kryteria selekcji umożliwiające dopuszczenie do dialogu określonej liczby wykonawców zapewniającej konkurencję w postępowaniu;
- brak SWZ i opisu przedmiotu zamówienia na etapie ogłoszenia – w tym momencie formułowany jest wyłącznie tzw. opis potrzeb i wymagań, którego szczegółowość nie musi być znaczna, ma umożliwić wykonawcom orientację w przedmiocie zamówienia i zapewniać możliwość podjęcia decyzji o złożeniu wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu;
- tryb negocjacyjny – w przeciwieństwie do przetargu nieograniczonego tryb dialogu konkurencyjnego zawiera wiele elementów negocjacyjnych, począwszy od samej formuły dialogu polegającego na bezpośrednim kontakcie stron, a kończąc na pewnej możliwości negocjacji treści oferty najkorzystniejszej;
- możliwość przewidzenia nagród – dialog może obejmować przyznanie nagród wykonawcom, którzy przedstawią najlepsze – w ocenie zamawiającego – rozwiązania.
Korzyści wynikające z dialogu
Korzyści, jakie można wziąć pod uwagę, podejmując decyzję o zastosowaniu tego właśnie trybu, są następujące:
- możliwość opisania przedmiotu zamówienia we współpracy z wykonawcami, przy wykorzystaniu informacji i ustaleń przekazywanych w czasie dialogu (przy czym oczywiście aktualne są podstawowe zasady rządzące systemem zamówień publicznych – przede wszystkim zasada równego traktowania i uczciwej konkurencji);
- lepsza komunikacja między zamawiającym a wykonawcami, co daje większą szansę na wybór najlepszych rozwiązań;
- potencjalnie mniejsze ryzyko sporów na etapie postępowania, a być może również na etapie realizacji umowy w sprawie zamówienia publicznego. Wykorzystanie dialogu konkurencyjnego w Polsce nie jest znaczne, z pewnością warto rozważyć jego zastosowanie w przypadku skomplikowanych i innowacyjnych zamówień.
Przykłady postępowań, w których zastosowanie znalazł dialog konkurencyjny w Polsce (postępowania wszczęte w 2019 r.):
- wykonanie w systemie „pod klucz” modernizacji elektrofiltrów bloków energetycznych – dostosowanie do konkluzji BAT;
- rozbudowa stacji elektroenergetycznej;
- zaprojektowanie oraz wykonanie przebudowy części Zakładu Naprawy Tramwajów;
- wykonanie robót budowlanych dla inwestycji w zakresie rozbudowy tłoczni gazu i budowy tłoczni gazu;
- budowa turbiny gazowej z kotłem odzyskowym parowo-wodnym oraz gazowo-olejowych kotłów rezerwowo-szczytowych, parowo-wodnych;
- realizacja pod klucz elektrociepłowni gazowo-parowej;
- zaprojektowanie i wdrożenie oraz utrzymanie systemu informatycznego wspierającego zarządzanie rozwojem polskiego eksportu i stosunków gospodarczych z innymi krajami;
- poprawa efektywności energetycznej budynków oświatowych przewidzianych do realizacji w formule partnerstwa publiczno-prywatnego;
- dostawca i operator systemu e-parkowanie – nawigacji i odnajdywania wolnych miejsc parkingowych wraz z zaprojektowaniem i budową systemu integracji baz danych i aplikacjami dziedzinowymi;
- budowa prototypu systemu informatycznego do zarządzania ryzykiem i predykcji jakości wody.
Szczegóły procedury
W tzw. postępowaniach krajowych, w tych o wartości nieprzekraczającej progów unijnych, od 2021 roku nie będzie już odrębnego trybu dialogu konkurencyjnego. Jest to związane ze znacznym uproszczeniem procedury w tym zakresie i wprowadzeniem trybu podstawowego.
Ważne
Możliwe jest stworzenie w ramach trybu podstawowego procedury spełniającej podobną funkcję do dialogu konkurencyjnego. Tryb ten nie zawiera wprawdzie etapu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, lecz funkcję tę spełniać może oferta (wstępna) składana w odpowiedzi na ogłoszenie o zamówieniu. Zakres takiej oferty określać będzie zamawiający wszczynający postępowanie.
Art. 275 pkt 3 n. Pzp jest podstawą do przeprowadzenia procedury, w której w odpowiedzi na ogłoszenie o zamówieniu oferty składają wszyscy wykonawcy, a następnie oferty te są negocjowane w celu ich ulepszenia. W takim przypadku nie sporządza się specyfikacji warunków zamówienia (SWZ), lecz opis potrzeb i wymagań (OPiW), a SWZ powstaje po przeprowadzeniu negocjacji (art. 277 ust. 2 n. Pzp, treść OPiW – art. 282 n. Pzp).
W przypadku wyboru procedury określonej w art. 275 pkt 3, negocjacje treści ofert nie mogą prowadzić do zmiany minimalnych wymagań dotyczących przedmiotu zamówienia lub realizacji zamówienia określonych w opisie potrzeb i wymagań oraz mogą dotyczyć warunków zamówienia, w celu podniesienia jego efektywności (art. 279 n. Pzp). Art. 288 n. Pzp dopuszcza ograniczenie liczby wykonawców zapraszanych do negocjacji ofert (minimum 3 wykonawców). Negocjacje w takiej procedurze są regulowane art. 289–291 n. Pzp.
Zasady sporządzenia SWZ po przeprowadzeniu negocjacji w takiej procedurze reguluje art. 292 n. Pzp. Treść zaproszenia do składania ofert reguluje art. 295 n. Pzp, a termin na składanie ofert ostatecznych art. 296 n. Pzp.
Postępowania unijne
Poniżej znajduje się uproszczone porównanie przepisów obowiązujących obecnie i tych, które wejdą w życie w 2021 roku.
- Szacowanie wartości zamówienia
Do nowej Pzp wprowadzono przepis dotyczący sposobu ustalenia wartości zamówienia w trybie dialogu konkurencyjnego, jeśli zamawiający przewidział nagrody za udział w dialogu (art. 31 ust. 4 projektu ustawy). Jest to przepis nowy. - Definicja trybu dialogu konkurencyjnego
Nowe Pzp zawiera definicję dialogu konkurencyjnego w art. 169. Zmiana w tym zakresie nie jest znacząca – nowa definicja jest jedynie bardziej precyzyjna. Nadal jest to tryb, w którym w odpowiedzi na ogłoszenie o zamówienia składane są wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, następnie prowadzony jest dialog w zakresie proponowanych rozwiązań, a następnie składane oferty. Obecnie definicja zawarta jest w art. 60a obowiązującej Pzp z 2004 r. - Przesłanki udzielenia zamówienia w trybie dialogu konkurencyjnego
W nowych przepisach nadal obowiązywać będzie odwołanie do przesłanek udzielenia zamówienia w trybie negocjacji z ogłoszeniem. Porównanie przepisów, do których odsyła art. 60b obowiązującego Pzp z 2004 r. oraz art. 170 n. Pzp (Tabela 1). - Kryteria oceny ofert
Art. 171 n. Pzp w ust. 1 odnosi się do kryteriów oceny ofert, zaś w ust. 2 zawiera zasadę przypisania wag poszczególnym kryteriom oceny ofert, nie później niż wraz z zaproszeniem do składania ofert.
Pzp 2004 – art. 54 | n. Pzp – art. 153 |
w postępowaniu prowadzonym uprzednio w trybie przetargu nieograniczonego lub przetargu ograniczonego wszystkie oferty zostały odrzucone na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1, 2, 4 lub 5 lub zamawiający unieważnił postępowanie na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 4, a pierwotne warunki zamówienia nie zostały w istotny sposób zmienione (pkt 1) | w postępowaniu prowadzonym uprzednio w trybie przetargu nieograniczonego lub przetargu ograniczonego wszystkie wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu zostały odrzucone na podstawie art. 146 ust. 1 lub wszystkie oferty zostały odrzucone na podstawie art. 226 ust. 1, lub zamawiający unieważnił postępowanie na podstawie art. 255 pkt 3 (pkt 5) |
wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 (pkt 5) | przesłanka nie znajduje odzwierciedlenia w nowej PZP, w postępowaniach krajowych obowiązywać będzie tryb podstawowy |
rozwiązania dostępne na rynku nie mogą zaspokoić, bez ich dostosowania, potrzeb zamawiającego (pkt 6) | rozwiązania dostępne na rynku nie mogą zaspokoić, bez ich dostosowania, potrzeb zamawiającego (pkt 1) |
roboty budowlane, dostawy lub usługi obejmują rozwiązania projektowe lub innowacyjne (pkt 7) | roboty budowlane, dostawy lub usługi obejmują rozwiązania projektowe lub innowacyjne (pkt 2) |
zamówienie nie może zostać udzielone bez wcześniejszych negocjacji z uwagi na szczególne okoliczności dotyczące jego charakteru, stopnia złożoności lub uwarunkowań prawnych lub finansowych lub z uwagi na ryzyko związane z robotami budowlanymi, dostawami lub usługami (pkt 8) | zamówienie nie może zostać udzielone bez wcześniejszych negocjacji z uwagi na szczególne okoliczności dotyczące jego charakteru, stopnia złożoności lub uwarunkowań prawnych lub finansowych, lub z uwagi na ryzyko związane z robotami budowlanymi, dostawami lub usługami (pkt 3) |
jeżeli zamawiający nie może opisać przedmiotu zamówienia w wystarczająco precyzyjny sposób przez odniesienie do określonej normy, europejskiej oceny technicznej, o której mowa w art. 30 ust. 1 pkt 2 lit. c, wspólnej specyfikacji technicznej, o której mowa w art. 30 ust. 1 pkt 2 lit. d, lub referencji technicznej (pkt 9) | jeżeli zamawiający nie może opisać przedmiotu zamówienia w wystarczająco precyzyjny sposób przez odniesienie do określonej normy, europejskiej oceny technicznej, o której mowa w art. 101 ust. 1 pkt 2 lit. c, wspólnej specyfikacji technicznej, o której mowa w art. 101 ust. 1 pkt 2 lit. d, lub referencji technicznej (pkt 4) |
Ważne
W trybie dialogu kon...