Dopuszczalność wielokrotnego wezwania

Mmożna zatem mówić o niepisanej, a więc wypracowanej przez orzecznictwo i doktrynę, zasadzie niedopuszczającej do wielokrotnego wzywania w celu uzupełnienia dokumentów, to zasada ta odnosi się do instytucji uregulowanej w art. 26 ust. 3 Pzp – orzekła Krajowa Izba Odwoławcza. 
W sprawie rozpoznanej przez Krajową Izbę Odwoławczą w wyroku z dnia 28 września 2019 r., sygn. akt: KIO 1043/19, w której zamawiający (gmina) prowadził postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na termomodernizację hali sportowej, w odwołaniu do KIO zarzucono zamawiającemu naruszenie art. 25 ust. 1 Pzp przez to, że zgodnie z przywołanym przepisem zamawiający może żądać od wykonawców oświadczeń i dokumentów niezbędnych do prowadzenia postępowania, nie zaś dokumentów, które może wymagać od wykonawcy na etapie realizacji zamówienia. Zamawiający zażądał ubezpieczenia OC za cały okres wykonania zamówienia, który w omawianej sprawie wykraczał poza okres rozpoznawania ofert i poza okres rocznego ubezpieczenia odwołującego. 

Zamawiający na podstawie przepisu art. 24 ust. 1 pkt 12 Pzp wykluczył odwołującego z postępowania przetargowego, podając, że wbrew specyfikacji istotnych warunków zamówienia: 

• nie przedłożył dowodu opłacenia polisy OC prowadzonej działalności gospodarczej, 
• przedłożona przez odwołującego polisa OC nie obejmuje okresem zaoferowanego przez niego terminu realizacji zamówienia. 

Zdaniem odwołującego wskazane przez zamawiającego podstawy wykluczenia nie miały miejsca. Podobnie jak inni uczestnicy postępowania o udzielenie zamówienia wezwany został po ocenie ofert do złożenia dokumentu polisy OC prowadzonej działalności gospodarczej i dowodu jej opłaty. Odwołujący pismem z 24 maja 2019 r. przekazał zamawiającemu: 

• polisę OC na kwotę gwarancyjną 2 mln zł, podczas gdy wymagana przez zamawiającego suma gwarancyjna wynosiła 5 tys. zł,
• dowód opłaty polisy. 
   

Ten podkreślił, że o dostrzeżonej różnicy w numerze polisy nie wiedział do czasu otrzymania wiadomości o wykluczeniu go z przetargu. Zamawiający nie skontaktował się w tej kwestii z odwołującym i nie dał mu prawa do złożenia wyjaśnienia, choć zdawał sobie sprawę, że miał taki obowiązek. Wskazał, że różnica w numerze polisy oraz w numerze polisy wpisanym w papierowym dowodzie przelewu niemal rok wcześniej (o jedną cyfrę więcej) stanowi oczywistą omyłkę pisarską i nie dowodzi o prawdziwości ustalenia zamawiającego na to, że polisa odwołującego nie została opłacona. 

Ustalenia KIO

KIO uwzględniła odwołanie, nakazała zamawiającemu unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, a także unieważnienie czynności wykluczenia odwołującego z postępowania, powtórzenie czynności badania i oceny oferty, w tym wezwanie odwołującego do uzupełnienia dokumentów w zakresie polisy OC oraz wyjaśnienia rozbieżności związanej z numerem polisy. KIO uznała, że po ustaleniu rankingu ofert zamawiający dwukrotnie zwrócił się do odwołującego o złożenie dokumentów. Pierwsze wezwanie skierowane do odwołującego miało miejsce 9 maja 2019 r. i obejmowało wszystkie dokumenty poza polisą OC, zaś wezwanie dotyczące polisy było jednokrotne i zawarte zostało w piśmie z 23 maja 2019 r.

Zamawiający 24 maja 2019 r. wezwał drogą e-mailową oferenta, do przedłożenia opłaconej polisy OC dla prowadzonej działalności gospodarczej wraz z dowodem opłaty polisy. W odpowiedzi na wezwanie oferent 24 maja 2019 r., tą samą drogą, oraz 29 maja 2019 r., drogą pocztową, wykazał posiadanie polisy z 2 lipca 2018 r. na wartość 2 mln zł, z treści której nie wynika, że została opłacona. Na dowodzie wpłaty jest wpisany inny numer tytułu wpłaty, aniżeli wynika z polisy. Przedłożona polisa obejmuje okres ubezpieczenia od 3 lipca 2018 r. do 2 lipca 2019 r. Oferent w złożonej ofercie określił umowny termin realizacji zadania do 30 sierpnia 2019 r. 

Zamawiający uznał, że okres ubezpieczenia polisy nie obejmuje w całości okresu realizacji przedmiotu umowy, tj. okresu od 3 lipca 2019 r. do 30 sierpnia 2019 r. Złożony dokument polisy jest niezgodny z wezwaniem i treścią SIWZ. Zamawiający podkreślił, że oferent, pomimo wysłania przez niego 24 maja 2019 r. wezwania do złożenia dowodów w sprawie, nie dostarczył w terminie siedmiu dni od daty wezwania wymaganych dokumentów, o których mowa w SIWZ, i dlatego został wykluczony z postępowania.

KIO wskazała, że powyższe wezwania do złożenia dokumentów są zgodne z art. 26 ust. 2 Pzp. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8, zamawiający może wezwać wykonawcę, którego oferta została najwyżej oceniona, do złożenia w wyznaczonym, nie krótszym niż pięć dni, terminie aktualnych na dzień złożenia oświadczeń lub dokumentów potwierdzających okoliczności, o których mowa w art. 25 ust. 1, czyli oświadczeń lub dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania.

Było to zatem wezwanie do złożenia dokumentów potwierdzających okoliczności zawarte w oświadczeniach wykonawców dołączonych do oferty. Jeżeli na tym etapie składania dokumentów dojdzie do sytuacji, w której złożone dokumenty nie potwierdzają wymaganych okoliczności, mają braki lub błędy obligatoryjne, zastosowanie znajduje art. 26 ust. 3 Pzp. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli wykonawca nie złożył oświadczenia, o którym mowa w art. 25a ust. 1, oświadczeń lub dokumentów potwierdzających okoliczności, o których mowa w art. 25 ust. 1, lub innych dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania, oświadczenia lub dokumenty są niekompletne, zawierają błędy lub budzą wskazane przez zamawiającego wątpliwości, zamawiający wzywa do ich złożenia, uzupełnienia lub poprawienia, lub do udzielania wyjaśnień w terminie przez siebie wskazanym, chyba że mimo ich złożenia, uzupełnienia lub poprawienia, lub udzielenia wyjaśnień oferta wykonawcy podlega odrzuceniu albo konieczne byłoby unieważnienie postępowania. 

Powyższa instytucja służy zatem uzupełnianiu dokumentów, które nie pozwalają na pozytywną ocenę wykonawcy w kontekście spełnienia warunków udziału w postępowaniu i braku wystąpienia podstaw wykluczenia. 

Zdaniem KIO w omawianej sprawie wykluczenie odwołującego z postępowania było czynnością przedwczesną i pozbawioną podstaw prawnych. Nie jest słuszne stanowisko zamawiającego, że nie ma możliwości wielokrotnego wzywania wykonawców do złożenia dokumentów. Wezwanie z art. 26 ust. 2 Pzp jest wezwaniem do złożenia dokumentów, a więc pierwszym wezwaniem mającym na celu potwierdzenie okoliczności ujętych w oświadczeniach i złożonych wraz z ofertą. Jeżeli w wyniku tego wezwania zamawiający nie otrzyma informacji jednoznacznie potwierdzających spełnienie przez wykonawców warunków udziału i braku podstaw wykluczenia, jest zobligowany do zastosowania instytucji uregulowanej w art. 25 ust. 3 Pzp, a więc wezwania do uzupełnienia dokumentów. Jeżeli zatem można mówić o niepisanej, a więc wypracowanej przez orzecznictwo i doktrynę, zasadzie niedopuszczającej do wielokrotnego wzywania do uzupełnienia dokumentów, to zasada ta odnosi się do instytucji uregulowanej w art. 26 ust. 3 Pzp.