Wizja lokalna według nowego Pzp

Na uwagę zasługuje fakt niezwykłego znaczenia czynności odbycia wizji lokalnej przez wykonawcę. Nie dotyczy on nie tylko liczby przepisów, w których uregulowano związane z tym kwestie, lecz także wprowadzenia do systemu zamówień publicznych przesłanki odrzucenia oferty, jeżeli została złożona bez odbycia wizji lokalnej (…), w przypadku gdy zamawiający tego wymagał w dokumentach zamówienia¹.

Dla uporządkowania zagadnienia należy przypomnieć, że czynność odbycia wizji lokalnej nie jest czynnością prawną, a składane w trakcie jej trwania oświadczenia nie są oświadczeniami woli.

Zakres pojęcia

Wizja lokalna nie została zdefiniowana w nowym Pzp. Przybliżenie zakresu rozumienia tego pojęcia wymaga zatem uwzględnienia poszczególnych unormowań zawartych w ustawie oraz ich znaczenia na gruncie reguł języka polskiego. Oparcie się wyłącznie na ustaleniu sensu słownikowego znaczenia poszczególnych elementów, to jest na osobnym ustalaniu znaczenia wyrazu „wizja” i wyrazu „lokalna”, nie pozwala odkodować tego zwrotu. W tym bowiem przypadku uwzględnić należy reguły, jakie ustanowione zostały przepisami prawa i wytworzone w praktyce postępowań prowadzących do zawarcia umowy.

Zgodnie z przyjętą konwencją – wizja lokalna to oględziny miejsca wykonywania przedmiotu zamówienia. W podstawowym zakresie oznacza bezpośredni sposób poznania specyfiki przedmiotu zamówienia lub jego poszczególnych części (elementów).

Ustawodawca nie uregulował dopuszczalnych sposobów odbywania wizji lokalnej, gdyż będzie to każdorazowo uzależnione od przedmiotu zamówienia. Należy jednak się spodziewać, że część osób stosujących nowe Pzp będzie ustalała znaczenie zwrotu „wizja lokalna”, opierając się na słownikowym znaczeniu tego wyrażenia, oznaczającym: urzędowe oględziny terenu, lokalu itp. dla zbadania okoliczności zdarzenia lub stwierdzenia czegoś (wykonania pomiarów, zbadania)². Część uwzględniać będzie przy interpretowaniu tego zwrotu dyspozycję art. 207 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2020 r., poz. 30), zgodnie z którym w razie potrzeby dokonuje się oględzin miejsca, osoby lub rzeczy. Wizja lokalna, o której mowa w Pzp, wymaga uwzględnienia swoistego znaczenia tego wyrażenia, jakie wyznaczył ustawodawca w przepisach ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych.

Zakres stosowania

Osoby stosujące Pzp najczęściej utożsamiają przeprowadzenie wizji lokalnej z postępowaniami o zamówienie publiczne na roboty budowlane. Tymczasem artykuły: 131 ust. 2, 134 ust. 2 pkt 9, 281 ust. 2 pkt 12, jak również w art. 226 ust. 1 pkt 18 Pzp z 2019 r. nie wiążą czynności odbycia wizji lokalnej wyłącznie z zamówieniami na roboty budowlane. Unormowania te odnoszą się do wszystkich rodzajów zamówień – na roboty budowlane, usługi i dostawy.

W przypadku zamówień sektorowych zakres stosowania przepisów dotyczących wizji lokalnej określono, w drodze odesłań, do stosowania poszczególnych unormowań przewidzianych dla zamówień klasycznych. Ponieważ ustawodawca w art. 362 pkt 1 Pzp nakazuje stosować przepisy działu II, nie wymieniając wśród wyjątków wyłączających przy udzielaniu zamówień sektorowych stosowania przepisów dotyczących zamówień klasycznych³ odnoszących się do wizji lokalnej (art. 226 ust. 1 pkt 18 Pzp), dlatego przesłankę odrzucenia oferty z powodu nieodbycia wizji lokalnej⁴ stosuje się wprost do zamówień sektorowych. W art. 362 pkt 1 Pzp objęto wyłączeniem tylko stosowanie przepisów rozdziału trzeciego, (…) chyba że przepisy niniejszego działu stanowią inaczej. Natomiast w art. 378 ust. 1 zawartym w dziale V Pzp ustawodawca odsyła wprost do stosowania w trybie przetargu nieograniczonego przepisów art. 132–139, wśród których znajduje się art. 134 ust. 2 pkt 9, nakazujący zawrzeć w treści SWZ informacje dotyczące fakultatywnego lub obligatoryjnego odbycia wizji lokalnej.

Z kaskadowych odesłań, zawartych w dalszych przepisach tego działu wynika, że w innych trybach udzielania zamówień sektorowych, znajdą także zastosowanie przep...