Wprowadzenie zamawiającego w błąd

Wykazaniu, że mimo wprowadzenia zamawiającego w błąd wykonawca nie podlega wykluczeniu, służy instytucja samooczyszczenia (self-cleaning). Należy jednak zauważyć, że self-cleaning w wypadku tej przesłanki wykluczenia charakteryzuje się pewną odmiennością – może dotyczyć bowiem nie tylko okoliczności, które zostały stwierdzone w przeszłości, w innych postępowaniach, ale także okoliczności, które dopiero ujawniły się w trwającym postępowaniu.

Umyślne i nieumyślne wprowadzenie w błąd zamawiającego

Na wstępie należy przypomnieć, czym jest umyślne oraz nieumyślne wprowadzenie w błąd według ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych. Przesłankę wykluczenia wykonawcy dotyczącą umyślnego wprowadzenia w błąd definiuje art. 109 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp. 

Ważne
Zgodnie z tym przepisem z postępowania o udzielenie zamówienia zamawiający może wykluczyć wykonawcę, który w wyniku zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa wprowadził zamawiającego w błąd przy przedstawianiu informacji, że nie podlega wykluczeniu, spełnia warunki udziału w postępowaniu lub kryteria selekcji, co mogło mieć istotny wpływ na decyzje podejmowane przez zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia, lub który zataił te informacje albo nie jest w stanie przedstawić wymaganych podmiotowych środków dowodowych.

Nieumyślnej formie wprowadzenia w błąd zamawiającego poświęcono art. 109 ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp i zgodnie z nim z postępowania o udzielenie zamówienia zamawiający może wykluczyć wykonawcę, który w wyniku lekkomyślności lub niedbalstwa przedstawił informacje wprowadzające w błąd, co mogło
mieć istotny wpływ na decyzje podejmowane przez zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia.

W obecnym stanie prawnym wprowadzenie w błąd zamawiającego jest fakultatywną podstawą wykluczenia1. Oznacza to tyle, że od decyzji zamawiającego zależy, czy w danym postępowaniu powyższe przesłanki wykluczenia (lub przynajmniej jedna z nich) zostaną zastosowane. Jeśli jednak zamawiający przewidzi takie przesłanki wykluczenia, musi wykluczyć wykonawcę w wypadku ich ziszczenia się w konkretnym stanie faktycznym. A zatem fakultatywność dotyczy tylko decyzji wstępnej zamawiającego, a nie uznaniowości na etapie badania oferty.

Ważne
Okres wykluczenia ze względu na wprowadzenie w błąd zamawiającego jest zróżnicowany w zależności od charakteru wprowadzenia w błąd. W wypadku umyślnego wprowadzenia w błąd wynosi dwa lata od zaistnienia zdarzenia będącego podstawą wykluczenia, a w wypadku nieumyślnego wprowadzenia w błąd okres ten jest skrócony do roku (art. 111 pkt 5–6 ustawy Pzp).

Co istotne, w tym okresie wykonawca podlega wykluczeniu we wszystkich postępowaniach o udzielenie zamówienia, w których bierze udział (a nie tylko u zamawiającego, którego wprowadził w błąd). Stąd wykonawca powinien w każdym wypadku korzystać ze środków ochrony prawne...