Gwarancje ubezpieczeniowe w zamówieniach publicznych

Uregulowania dotyczące gwarancji ubezpieczeniowych

Gwarancje ubezpieczeniowe nie są szczegółowo uregulowane w prawie polskim, uregulowane zostały natomiast gwarancje bankowe w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (tj. Dz. U. z 2020 r., poz. 1896 ze zm.), w art. 81. Choć poza osobą gwaranta oba instrumenty nie różnią się od siebie pod
względem konstrukcji prawnej ani zasad działania, inny natomiast będzie mechanizm zabezpieczeń i regresu zwrotnego.

Gwarancja ubezpieczeniowa stanowi umowę nienazwaną, co oznacza, że mają do niej zastosowanie jedynie uregulowania, zawarte w przepisach ogólnych o zobowiązaniach w Kodeksie cywilnym (tj. Kodeksu cywilnego Dz. I. z 2019 r., poz. 114p). Natomiast dopuszczalność ich zawierania wynika z zasady 
swobody umów, wyrażonej w art. 3531 k.c., tj. strony mogą ułożyć stosunek prawny wg uznania, byleby nie sprzeciwiało się to naturze ani właściwym stosunkom danego rodzaju, ani zasadom współżycia społecznego.

Gwarancja ubezpieczeniowa, chociaż dodana do czynności ubezpieczeniowych jako grupa 15 załącznika do ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (tj. Dz. U. z 2021 r., poz. 1130., dalej ustawa o DU) nie stanowi umowy ubezpieczenia. Nie jest także umową zlecenia (regulowana k.c.), na której podstawie ubezpieczyciel takich gwarancji udziela. Tym samym nie znajdują do niej zastosowania żadne przepisy dotyczące umowy ubezpieczenia regulowane ww. ustawą o działalności ubezpieczeniowej. 

Ważne: Gwarancja jako typowy instrument finansowy (zwrotny w razie wypłaty roszczenia przez ubezpieczyciela, na uzgodnionych umową zlecenia warunkach), nie ma żadnego związku z mechanizmem ubezpieczenia, czyli kompensacji powstałej szkody na wypadek wystąpienia zdarzenia ubezpieczeniowego bez regresu do poszkodowanego.

Dotyczą jej natomiast jedynie techniczne uregulowania ustawy, np. w kwestii ustalania wartości rezerw na pokrycie zobowiązań mogących wynikać z umowy gwarancji, co z kolei wynika z istoty działalności zakładu ubezpieczeń.

Gwarancji, co do zasady, na gruncie swobody umów może udzielać każdy podmiot, posiadający zdolność do czynności prawnych (osoba fizyczna, prawna, osoba nieposiadająca osobowości prawnej). Z drugiej strony tylko gwarancje wystawiane przez banki i zakłady ubezpieczeń są akceptowane i tylko w niektórych przypadkach wynika to z ograniczeń prawnych, tj. k.c. ustawy Pzp.

Poniżej prze...