Podstawy wykluczenia wykonawcy w zamówieniach w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa

Podstawy wykluczenia wykonawcy w postępowaniach o udzielenie zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa są specyficzne, w pewnym stopniu odmienne od dotyczących zamówień klasycznych oraz zamówień sektorowych. Dlatego zamawiający muszą zwracać na to uwagę nie tylko przy ich zamieszczaniu w specyfikacji warunków zamówienia, ale także później – przy dokonywaniu oceny ich zaistnienia bądź ich braku. Z uwagi na ograniczenia objętościowe artykułu jego przedmiotem są jedynie wybrane spośród nich. 
Wykonawcy ubiegający się o udzielenie zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa podlegają co do zasady weryfikacji w zakresie obligatoryjnych podstaw wykluczenia określonych w art. 108 ustawy Pzp. Szczególne wymagania odnoszą się jednak do przesłanek fakultatywnych (art. 109 ustawy Pzp), uwzględniających charakter tego rodzaju zamówień i stosowanych tylko w sytuacji, gdy zamawiający przewidzi to w ogłoszeniu o zamówieniu lub w dokumentach zamówienia. 
Podkreślić należy, że kontrowersje w praktyce wywołuje zwłaszcza sposób oceny wykonawcy przez zamawiającego w przypadku przewidzenia w dokumentach zamówienia, co zdarza się dość często, głównie przesłanki określonej w art. 405 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp. Na jej podstawie wyklucza się wykonawcę, którego uznano za nieposiadającego wiarygodności niezbędnej do wykluczenia zagrożenia dla obronności lub bezpieczeństwa państwa, także w inny sposób niż przez wydanie decyzji o cofnięciu świadectwa bezpieczeństwa przemysłowego, o której mowa w art. 66 ustawy z dnia 5 sierpnia 2010 r.
o ochronie informacji niejawnych (Dz.U. z 2023 r., poz. 756, 1030 i 1532). Dodatkowo w odniesieniu do tej przesłanki przewiduje się w art. 405 ust. 6 ustawy Pzp, że wykluczenie na podstawie art. 405 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp może nastąpić także w przypadku otrzymania przez zamawiającego, bezpośrednio lub pośrednio, pisemnego zawiadomienia od instytucji właściwych w sprawach ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego lub zewnętrznego państwa, dysponujących informacjami w tym zakresie, o wystąpieniu zagrożenia dla obronności i bezpieczeństwa, szczególnie przekazania informacji o decyzji o cofnięciu świadectwa bezpieczeństwa przemysłowego, o której mowa w art. 66 ustawy o ochronie informacji niejawnych.
W świetle tego oraz literalnego brzmienia art. 405 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp problematyczne jest, czy zamawiający powinien każdorazowo w ramach oc...