Według Prawa zamówień publicznych i według Kodeksu cywilnego (1)

Prawo zamówień publicznych przewiduje również dodatkowo „zastrzeżenia”. Jakkolwiek pojęcia te istnieją w Kodeksie cywilnym od 2003 roku, a w Prawie zamówień publicznych pojawiły się w 2013 roku, do dziś wywołują wątpliwości oraz nie do końca prawdziwe wyobrażenia zamawiających i wykonawców na ich temat.

Podwykonawcy w robotach budowlanych według Kodeksu cywilnego

Podwykonawcami w robotach budowlanych zainteresowano się w 2003 roku na fali wielu dużych inwestycji infrastrukturalnych, które prowadzone były nierzadko z wyzyskiem małych przedsiębiorców (podwykonawców), którzy – nieopłacani przez generalnych wykonawców – upadali i zmuszeni byli likwidować swoje firmy. 

Ważne
Na kanwie powyższych okoliczności ustawodawca, dostrzegając problemy firm podwykonawczych, dodał do Kodeksu cywilnego przepisy art. 6471, które wprowadziły do polskiego porządku prawnego zasadę ustawowej odpowiedzialności solidarnej inwestora oraz wykonawcy za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy (§ 5). 

Przepisy te przesądziły również, że umowa podwykonawcza powinna być sporządzona w formie pisemnej pod rygorem nieważności (§ 4), a do jej zawarcia wymagana jest zgoda inwestora [w wypadku umów o dalsze podwykonawstwo – także zgoda podwykonawcy (§ 3)], który w terminie 14 dni od przedstawienia mu umowy podwykonawczej lub jej projektu wraz z odpowiednią dokumentacją określającą przedmiot umowy podwykonawczej mógł zgłosić na piśmie sprzeciw lub zastrzeżenia. Bezczynność inwestora w tym terminie poczytywano za milczącą zgodę na zawarcie umowy (§ 2). Dodatkowo zobowiązano inwestora oraz wykonawcę, aby w umowie głównej określili, jakie zakresy robót będą wykonywane samodzielnie przez wykonawcę, a jakie przez jego podwykonawców (§ 1).

Podwykonawcy w robotach budowlanych – regulacje Prawa zamówień publicznych z 2004 roku

Dziesięć lat później, w 2013 roku, dostrzegając nadal istniejący problem z zatorami płatniczymi na rzecz podwykonawców robót budowlanych, do obowiązującej wówczas ustawy – Prawo zamówień publicznych (z dnia 29 stycznia 2004 r.) wprowadzono przepisy dookreślające regulacje kodeksowe, które w znacznej mierze posługiwały się analogicznymi instytucjami i formami dokonywania określonych czynności przez zamawiających i wykonawców.

Ukształtowano wtedy, istniejące do dzisiaj i przeniesione do obecnie obowiązującej ustawy – Prawo zamówień publicznych (z dnia 11 września 2019 r. – zasady zgłaszania podwykonawców w zamówieniach na roboty budowlane, statuując następujące (znane poniekąd z Kodeksu cywilnego, aczkolwiek rozbudowane) zasady (zob. art. 143b ustawy Pzp z 2004 roku):

• przedkładania projektu umowy podwykonawczej z podwykonawcą wykonującym roboty budowlane (dołączając zgodę wykonawcy na zawarcie umowy z dalszym podwykonawcą – jeśli przedłożenia dokonywał podwykonawca);
...