Oświadczenie czy wyjaśnienie? – KIO 505/20
Zamawiający, w każdym przypadku oświadczając „zgodnie z SIWZ”, nie udzielił odpowiedzi na pytania. Oświadczenie takie nie stanowi rzeczywistego wyjaśnienia, gdyż odsyła jedynie do SIWZ – stwierdzono w sprawie odwoławczej sygnowanej KIO 505/20.
Obowiązkiem wykonawcy ubiegającego się o zamówienia publiczne jest współdziałanie z zamawiającym, polegające na zadawaniu pytań wyjaśniających treść SIWZ (…), zatem analogicznym obowiązkiem zamawiającego jest udzielanie rzetelnych i jasnych wyjaśnień. Skoro wyjaśnienia nie zostały udzielone przez zamawiającego, to nie można uznać, że opis przedmiotu zamówienia w części dotyczącej możliwości uzyskania punktów był jednoznaczny. Należy podkreślić, że S. wykazał się należytą starannością, sam zadał pytanie zmierzające do ustalenia wymagania zamawiającego oraz zobowiązany był do uwzględnienia w ofercie innych odpowiedzi zamawiającego. Zdaniem Izby, wbrew twierdzeniu odwołującego, odpowiedzi udzielone przez zamawiającego nie tylko niczego nie wyjaśnia, ale przede wszystkim nie wykluczają możliwości spełnienia wymagania zamawiającego przez funkcjonalności opisane w pytaniach. W przeciwnym razie zamawiający odpowiedziałaby NIE.
Intencją zamawiającego nie było wykluczanie żadnego z rozwiązań, które hipotetycznie mogłoby spełnić jego wymagania, lecz zapewnienie sobie możliwości szczegółowego ich zbadania. Świadczą o tym sformułowania użyte w podsumowaniu prezentacji, gdzie zamawiający uznał, że rozwiązanie umożliwiające nakładanie pewnych punktów i obszarów zaznaczonych w echo przezprzełykowym na obrazie angiograficznym, których dotyczyły wcześniejsze pytania o wyjaśnienia treści SIWZ, nie spełnia jego oczekiwań w wystarczającym stopniu. W tym stanie rzeczy brak jest podstaw do uznania, że S. złożył oświadczenie o spełnianiu wymagania opisanego w pkt A.I.96 powodowany lekkomyślnością lub niedbalstwem. Zamawiający nie wyłączył bowiem możliwości spełnienia swoich oczekiwań przez rozwiązanie opisane w pytaniach. Jeśli odwołujący chciał sobie zapewnić udział w prezentacji, to powinien wnieść odwołanie wobec treści SIWZ, która takiego uczestnictwa, podobnie jak utrwalania przebiegu prezentacji, nie przewidywała.
Zamawiający mógł zatem przeprowadzić czynność oceny oferty albo w sposób uproszczony, albo pełny obejmujący wszystkie opisane etapy, jak w przypadku oferty przystępującego. W ocenie Izby zamawiający, dokumentując ten proces, nie naruszył zasady jawności i pisemności postępowania. Załącznikami do protokołu były pisma zamawiającego, odpowiedzi wykonawcy oraz notatka służbowa podsumowująca prezentację S., opisane w pkt ad. 1), które odwołujący otrzymał. Wynika z nich jasno, kiedy i jakie czynności były dokonane przez zamawiającego oraz przyczyny, dla których zamawiający uznał, że oferta S. nie otrzymała 20 pkt za spełnianie wymagania opisanego w pkt A.I.96. do SIWZ. Zdaniem Izby jest to wystarczające dla zadośćuczynienia zasadom prowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. SIWZ nie przewidywała udziału wykonawców w prezentacji multimedialnej, utrwalania jej przebiegu albo sporządzania protokołu obejmującego pytania zadawane przez zamawiającego oraz odpowiedzi udzielanych przez pracowników S.
Treść oferty nie podlega uzupełnieniu w odniesieniu do informacji, od których uzależnione jest przyznanie punktów.
POLECAMY
Ważne
Izba nie zgodziła się z zamawiającym i przystępującym, że wymaganie zamawiającego wskazania aparatów USG, które mogą zostać zintegrowane z oferowanym angiografem w sposób opisany w pkt A.I.96 załącznika Nr 1 do SIWZ, ma charakter wyłącznie informacyjny. Przeciwnie, skoro od istnienia takich aparatów i ich wskazania przez wykonawcę uzależnione było otrzymanie punktów, to niewątpliwie oświadczenie takie stanowiło treść oferty. Tym samym powinno być złożone przez wykonawcę w ofercie i nie może podlegać uzupełnieniu.
Izba nie zgodziła się z odwołującym, że skutkiem pominięcia informacji o aparatach USG współpracujących z oferowanym angiografem powinno być odrzucenie oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp. Zgodnie z brzmieniem postanowienia pkt A.I.96 załącznika do SIWZ wymaganie to nie stanowi minimalnej niezbędnej treści oferty, zatem brak jego spełnienia skutkuje wyłącznie (…) brakiem przyznania punktów w kryterium funkcjonalność.
Wyjaśnić wątpliwości – KIO 703/20
Wykonawca, mając wiedzę o skierowaniu do niego korespondencji, nie sygnalizował, że nie może jej na platformie zakupowej odnaleźć.
Skoro wykonawca wiedział, że została do niego skierowana odpowiedź na wniosek o przedłużenie terminu na złożenie wyjaśnień, to należyta staranność wymagana od profesjonalisty nakazywałaby, aby w sytuacji problemów z jej odczytaniem, zgłosił te problemy zamawiającemu, a w przypadku ich nieusunięcia, złożył wyjaśnienia w pierwotnie wskazanym terminie. Nieotrzymanie wyraźnej zgody na przedłużenie terminu powinno bowiem prowadzić do uznania, że termin przedłużony nie został. Odwołujący takiej staranności nie dołożył, a następnie powoływał się na nieudowodniony przebieg rozmowy z pracownikiem zamawiającego. (…) O zasadności odwołania w żadnej mierze nie świadczy wskazana przez odwołującego na rozprawie okoliczność, że odwołujący nie mógł odczytać pisma zamawiającego, gdyż zostało ono zamieszczone w zakładce dotyczącej korespondencji do zamawiającego. Po pierwsze, stoi to w sprzeczności z prezentowanym w odwołaniu stanowiskiem, że nie przeczytał pisma, gdyż nie mógł zalogować się na platformę zakupową. Po drugie, okoliczność ta nie była podstawą faktyczną zarzutów przedstawionych w odwołaniu, a została podniesiona dopiero na rozprawie.
Ważne
Wykonawca nie może polegać na jakichkolwiek ustnych obietnicach pracowników zamawiającego i od nich uzależniać wywiązywanie się z ciążących na nim obowiązków.
Złożony na rozprawie zrzut ekranu może co najwyżej uprawdopodobnić, że wykonywane były połączenia telefoniczne między zamawiającym a odwołującym, w żadnej mierze natomiast nie dowodzi, jakie informacje wykonawca uzyskał. Niezależnie od powyższego, przyjmując nawet, że rzeczywiście wykonawca uzyskał informację, że termin będzie przedłużony, nie mogło stanowić podstawy do przyjęcia, że są to informacje w jakikolwiek sposób wiążące. Podkreślić należy, że zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy Pzp postępowanie o udzielenie zamówienia, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, prowadzi się z zachowaniem formy pisemnej, a sposób komunikacji między zamawiającym a wykonawcami określają postanowienia SIWZ.
Ważne
Skoro wykonawca znał wartość szacunkową zamówienia (została ona podana w ogłoszeniu o zamówieniu), to oferując cenę o ponad 30% niższą od tej wartości, powinien wiedzieć, że będzie na nim spoczywać obowiązek złożenia wyjaśnień. Wykonawca, który rzetelnie skalkulował cenę oferty, powinien dysponować szczegółami kalkulacji oraz przyjętymi do niej założeniami, co pozwala na sprawne przygotowanie wyjaśnień. Wyjaśnienia dotyczące ceny nie mają bowiem (a z pewnością nie powinny mieć) charakteru nowo tworzonej koncepcji, ale mają przedstawiać to, co już wykonawca opracował, przeanalizował i skalkulował przed złożeniem oferty. (…) Trudno zatem uznać, że złożenie wyjaśnień w terminie wyznaczonym przez zamawiającego było obiektywnie niemożliwe.
Wpływ dokumentów – KIO 395/20
Przesłane zamawiającemu w ramach wyjaśnień zdjęcie miało wywołać u zamawiającego mylne wrażenie, że jest to pojazd zaoferowany, podczas gdy zaoferowany został pojazd inny, niespełniający na chwilę składania ofert wymagań zamawiającego.
Skoro pojazd, stosowne do wyjaśnień odwołującego, miał być okazany i udostępniony dopiero po upływie 30 dni od dnia podpisania umowy i odwołujący nie zgodził się na wcześniejsze oględziny, dokonane jeszcze przed wyborem oferty najkorzystniejszej przez zamawiającego i jednocześnie odwołujący przyznał, że będzie dokonywał modyfikacji pojazdu celem dostosowania go do wymagań SIWZ, to łącznie powyższe okoliczności wskazują, że odwołujący na dzień składania ofert nie spełnił wymagań SIWZ – wyrokowała KIO w sprawie odwoławczej sygnowanej 395/20.
Przesłanie zdjęć pojazdu o wyglądzie takiego, jak tego wymagał zamawiający, miało wywołać u zamawiającego przekonanie, że jest to pojazd, jaki wykonawca zaoferował, podczas gdy pojazd, który oferował (którego kopię dokumentów rejestracyjnych udostępnił zamawiającemu) nie spełnia wymagań SIWZ. To, co przedstawiono na zdjęciu, nie jest zatem tym pojazdem, jaki odwołujący w rzeczywistości oferuje. Zdjęcie stanowiło obraz poglądowy, nie było jednak zaoferowanym pojazdem. Najistotniejszą kwestią jest okoliczność, że to, czy pojazd zaoferowany (a zatem stosownie do oświadczenia odwołującego ten, którego dokumenty rejestracyjne przedstawił zamawiającemu odwołujący) rzeczywiście uzyska wygląd i wszelkie cechy tego pojazdu, którego zdjęcie w ramach wyjaśnień przesłał odwołujący, nie jest pewne ani oczywiste. (…)
Ważne
Bez wątpienia, przedstawione przez odwołującego dokumenty miały wpływ na decyzje zamawiającego w postępowaniu, dotyczyły bowiem oceny zgodności oferowanego pojazdu z treścią SIWZ. Spełnione zostały zatem wszystkie przesłanki, o których stanowi przywołany powyżej artykuł 24 ust. 1 pkt 17 ustawy – Prawo zamówień publicznych.
Oświadczenia tożsame – KIO 405/20
W wyniku zdigitalizowania dokumentu pełnomocnictwa i opatrzenia tak przygotowanego pliku podpisami kwalifikowanymi doszło do złożenia oświadczenia woli w formie elektronicznej o treści tożsamej z oświadczeniem funkcjonującym poprzednio w formie pisemnej – stwierdzono podczas rozprawy sygnowanej KIO 405/20.
Skład orzekający nie zgadza się z twierdzeniem zamawiającego, jakoby w przedmiotowej sprawie nie doszło do przedstawienia pełnomocnictwa w formie elektronicznej. Do jej zachowania, zgodnie z przepisem art. 78¹ § 1 k.c., wystarczające jest opatrzenie oświadczenia woli złożonego w postaci elektronicznej kwalifikowanym podpisem elektronicznym, do czego ad casum – zdaniem Izby – doszło.
Przeciwne stanowisko zamawiającego w tej kwestii można sprowadzić do stwierdzenia, jakoby nie było możliwe zachowanie formy elektronicznej dokumentu w sytuacji, w której na etapie jego sporządzania przybrał on wcześniej de facto formę pisemną. Innymi słowy, zamawiający uznałby pełnomocnictwo przedstawione przez odwołującego za prawidłowe co do formy jedynie w sytuacji, w której dokument stwierdzający jego udzielenie sporządzony był w całości elektronicznie, tj. miał postać dokumentu PDF wyłącznie z podpisami kwalifikowanymi. W tej kwestii skład orzekający podziela obszerne wywody odwołania, że obostrzenie takie nie wynika z powszechnie obowiązujących przepisów prawa, w szczególności ze wspomnianego powyżej przepisu art. 78¹ § 1 k.c., a powstały zakwestionowany przez zamawiającego dokument wpisuje się w definicję dokumentu elektronicznego z art. 3 pkt 35 rozporządzenia eIDAS (…).
Wadliwość gwarancji – KIO 292/20
Wadliwość gwarancji ubezpieczeniowej przedłożonej przez odwołującego polegała na braku tożsamości podmiotowej w odniesieniu do oferty oraz dokumentu stanowiącego jej zabezpieczenie – stwierdziła KIO w sprawie 292/20.
W gwarancji wprost się stwierdza, że wykonawcą są trzy podmioty działające łącznie jako konsorcjum, tymczasem ofertę na część 2. złożyły tylko dwa spośród tych podmiotów. W takiej sytuacji należy przyjąć, że gwarant mógłby się skutecznie uchylić od odpowiedzialności, jako że nie gwarantował za podmiot, który faktycznie ofertę złożył.
Istnienie takiego obiektywnie uzasadnionego ryzyka powoduje, że oferta nie jest prawidłowo zabezpieczona. Nie zasługuje na uwzględnienie argumentacja odwołującego, że o prawidłowym zabezpieczeniu oferty wadium przesądza okoliczność, że w treści gwarancji prawidłowo określono jej beneficjenta oraz postępowanie przetargowe, którego gwarancja dotyczy. Tych dwóch elementów nie można uznać za wystarczające i stanowiące o skutecznym wniesieniu wadium, równie istotne jest bowiem – jako wyznaczające zakres zobowiązania gwaranta – określenie, czyją ofertę gwarancja zabezpiecza.
Wiążące wymagania – KIO 350/20
Postanowień SIWZ nie można potraktować jako niewiążących zaleceń dla sporządzenia kosztorysów ofertowych, ale za wiążące wymagania, których niespełnienie powinno skutkować odrzuceniem oferty.
Z treści dokumentacji przetargowej jednoznacznie wynika, że kosztorysy ofertowe miały być sporządzone metodą szczegółową, co należy utożsamić z metodą kalkulacji szczegółowej dla sporządzenia kosztorysów. (…) Zgodnie z tymi wymaganiami każda pozycja (…) powinna zawierać narzuty w postaci kosztów zakupu materiałów, które powinny być takie same dla każdej pozycji w danej branży. Przystępujący nie wskazał takich narzutów w złożonych kosztorysach ofertowych. (…) Po pierwsze, przystępujący de facto przyznał, że narzut dotyczący kosztów zakupu powinien zostać wyodrębniony w kosztorysie, natomiast on nie wyodrębnił go w wyniku omyłki. Po drugie, przystępujący odwołał się do wieloletniej praktyki polegającej na oferowaniu cen materiałów wraz z kosztami zakupu.
W ocenie Izby punktem wyjścia dla stwierdzenia zgodności działań zamawiającego powinna być treść wymogów zawartych w SIWZ, a nie stosowana na rynku praktyka. Ponadto przystępujący nawet nie uprawdopodobnił, że wspomniana przez niego praktyka miała miejsce w przypadku jego oferty. (…) w przypadku niesporządzenia kosztorysu ofertowego metodą szczegółową oferta wykonawcy podlegała odrzuceniu na podstawie art. 89 ust 1 pkt 2 Pzp.
Brak precyzji – KIO 375/20
Brak sprecyzowania przedmiotu świadczenia przez odwołującego pozbawia zamawiającego możliwości zweryfikowania na etapie badania złożonych ofert, czy jest on zgodny z wymaganiami opisu przedmiotu zamówienia – czytamy w wyroku o sygn. KIO 375/20.
Ważne
Nie sposób zgodzić się z odwołującym, że zaniechanie podania w ofercie typu czy modelu wyposażenia, urządzenia lub instalacji, nie dotyczy treści oferty. Brak skonkretyzowania przedmiotu zamówienia na etapie składania ofert należy uznać za niezgodność treści oferty z treścią SIWZ, polegającą na niewłaściwym, tzn. niezgodnym z wymaganiami zamawiającego, opisaniu przedmiotu dostawy. (…)
Izba podziela argumentację zamawiającego, że niewiążący wzór załącznika nr 4 do SIWZ nie oznacza, że odwołujący mógł dowolnie odstąpić od treści wymaganych w tym wzorze przez zamawiającego. Rzeczywiście nieistotna jest forma tego załącznika, sposób prezentacji informacji, ale kluczowe było, aby wykonawca na tyle konkretnie i szczegółowo opisał oferowane urządzenia i wyposażenie, aby zamawiający mógł ustalić, jakie urządzenie lub wyposażenie oferuje wykonawca i zweryfikować, czy jest ono zgodne z jego wymaganiami.
Bezprawne zróżnicowanie terminów – KIO 465/20
Wprowadzenie zróżnicowanego terminu zapłaty za należyte wykonanie tego samego świadczenia w zależności od statusu wykonawcy – MŚP albo dużego przedsiębiorcy – oznacza odmienne traktowanie wykonawców, którzy w taki sam sposób wykonują przedmiot zamówienia.
W przypadku zamówień objętych ustawą – Prawo zamówień publicznych interpretacja art. 7 ust. 2 i 2a ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych nie może abstrahować od art. 7 ust. 1 ustawy Pzp. (…)
Ważne
Zasada równego traktowania wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia publicznego nie pozwala na odmienne traktowanie wykonawców w zależności od skali prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. (…)
W przekonaniu składu orzekającego Izby jest to takie samo naruszenie zasady równego traktowania wykonawców z art. 7 ust. 1 Pzp, jak wprowadzanie odmiennych warunków udziału w postępowaniu w zakresie sytuacji ekonomicznej lub finansowej albo zdolności technicznej lub zawodowej. (…) Izba podziela stanowisko, że termin płatności stanowi istotny element związany z realizacją przedmiotu zamówienia, który niewątpliwie ma wpływ na ukształtowanie ceny oferty, a w tym postępowaniu stanowi ona jedyne kryterium oceny ofert. Dłuższy o 30 dni termin płatności oznacza dla wykonawcy mającego status dużego przedsiębiorcy konieczność poniesienia dodatkowych kosztów finansowania realizacji kontraktu, który powinien być przez niego uwzględniony przy kalkulacji ceny oferty.
Błąd zamawiającego – KIO 423/20
Błąd popełniony przez zamawiającego w dokumentacji postępowania, dotyczący opisu zakresu przedmiotu zamówienia, nie może skutkować negatywnie wobec wykonawcy, który, składając ofertę, działał pod wpływem tego błędu.
Zawarcie w formularzu ofertowym pozycji dotyczącej czytników kodów kreskowych stanowi okoliczność, która niewątpliwie wprowadzała w błąd wykonawcę, który nie zauważył niekonsekwencji treści formularza ofertowego ze szczegółowym opisem przedmiotu zamówienia. Biorąc pod uwagę hierarchię tych dokumentów, w ocenie Izby, prymat należy przyznać opisowi przedmiotu zamówienia, z którym wykonawca miał obowiązek szczegółowo się zapoznać, oraz zakres przedmiotu zamówienia w nim określony przedstawić w formularzu oferty.
Z uwagi jednak na niejednoznaczność dokumentacji przetargowej nie można negatywnych konsekwencji błędu zamawiającego przerzucić na wykonawcę, który literalnie zastosował się do treści formularza oferty i błędną pozycję uwzględnił w swojej ofercie. (…) W ocenie Izby, oferta złożona pod wpływem błędnego przeświadczenia wykonawcy co do zakresu przedmiotu zamówienia, wywołanego działaniem zamawiającego, powinna podlegać poprawie w trybie art. 87 ust. 2 pkt 3 Pzp (szerzej o sprawie – str.42).
Wadium od jednego członka konsorcjum – KIO 361/20
Przepisy ustawy Pzp nie wymagają, aby w przypadku wspólnego ubiegania się o udzielenie zamówienia publicznego wadium było wnoszone wspólnie przez wszystkich członków konsorcjum.
Wbrew twierdzeniom zamawiającego, również postanowienia SIWZ, w analizowanym stanie faktycznym, nie wprowadzają żadnych wymagań odnośnie do wniesienia wadium przez konsorcjum, w tym w szczególności obowiązku wskazania wszystkich członków konsorcjum w dokumencie wadialnym. (…)
Izba przychyliła się do stanowiska, prezentowanego w wielu orzeczeniach Krajowej Izby Odwoławczej, jak również sądów powszechnych, zgodnie z którym gwarancja wadialna wystawiona na jednego z członków konsorcjum, który jest prawidłowo umocowanym pełnomocnikiem uprawnionym do działania w imieniu i na rzecz pozostałych członków konsorcjum, spełnia wymagania ustawowe, nawet jeśli w treści samej gwarancji wadialnej nie wskazano faktu istnienia konsorcjum.
Podsumowanie
Nieuważne wypełnienie dokumentów, zlekceważenie niejednoznacznie brzmiących objaśnień, zbyt powierzchowna interpretacja przepisów itp. ciągle pozostają przyczyną niepowodzeń w ubieganiu się o zamówienia publiczne. Dotyczy to zarówno wykonawców aspirujących o ich realizacje, jak i zamawiających. Stracony czas i środki to tylko podstawowe konsekwencje takich błędów, a bywa, że pociągają one za sobą dużo poważniejsze straty. Tym poważniejsze, że chodzi przecież o środki publiczne.