Wykluczenie wykonawcy – KIO 1121/20
Aby zamawiający mógł wykluczyć wykonawcę na podstawie tzw. fakultatywnych przesłanek wykluczenia zawartych w art. 24 ust. 5 Pzp, musi to wskazać w ogłoszeniu o zamówieniu oraz w SIWZ zgodnie z art. 24 ust. 6 Pzp, art. 36 ust. 1 Pzp i art. 41 pkt 7 Pzp.
(…) zamawiający w ogłoszeniu o zamówieniu nie wymagał spełnienia warunków udziału w postępowaniu na podstawie art. 24 ust. 5 Pzp. W związku z tym, że w postępowaniu o zamówienie publiczne postanowienia odnośnie do warunków udziału w postępowaniu muszą ze sobą ściśle korelować, to pominięcie w jednym z tych dokumentów postanowienia o warunkach zgodnych z art. 24 ust. 5 Pzp powoduje, że wykonawcy mogą pominąć te aspekty w swoich ofertach, a zamawiający nie może wyciągnąć w stosunku do takich wykonawców sankcji w postaci wykluczenia ich z postępowania. (…) zamawiający nie może uznać tego pominięcia za podstawę do wykluczenia wykonawcy na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 16 lub 17 Pzp.
POLECAMY
Kalkulacja cen jednostkowych – KIO 1279/20
Rozliczenie z wykonawcą ma nastąpić na podstawie cen wskazanych w kosztorysie, zatem ceny jednostkowe pełnią funkcję samodzielnych cen, na podstawie których naliczane jest wynagrodzenie. Każda z poszczególnych pozycji podlega badaniu i ocenie.
Odwołujący wskazywał, że pomimo iż poszczególne pozycje kosztorysu w zakresie zakupu materiałów zostały zaniżone, to oferta nie zawiera ceny nierealnej, co wynikać ma z okoliczności, że odwołujący przewidział zysk w wysokości 10% zamówienia netto (…). Trafnie w tym zakresie argumentował zamawiający, że:
Ważne
w niniejszym postępowaniu zostało przewidziane rozliczenie kosztorysowe na podstawie zaoferowanych cen jednostkowych. W takim przypadku ceny jednostkowe nie są jedynie składnikiem ceny łącznej (wynagrodzenia wykonawcy), tak jak ma to miejsce w przypadku wynagrodzenia ryczałtowego, lecz pełnią funkcję samodzielnych cen, na podstawie których naliczane jest wynagrodzenie.
Wobec powyższego kalkulacja cen jednostkowych ma istotne znaczenie z punktu widzenia oceny całości oferty wykonawcy, jako obarczonej zarzutem rażąco niskiej ceny. (…) Oznacza to, że skoro zaniżone zostały poszczególne pozycje kosztorysu (…), to odwołujący nie będzie mógł otrzymać wynagrodzenia zgodnie z rynkową wartością materiałów, ale będzie musiał zadowolić się wynagrodzeniem znacząco poniżej poniesionych kosztów. Kalkulacja ceny przy przyjęciu zaniżonych cen wskazuje na cenę rażąco niską.
Wezwanie do uzupełnienia dokumentów – KIO 1506/20
Fakt, że zamawiający w wezwaniu, na podstawie art. 26 ust. 3 Pzp, nie wskazał na nieprawidłową formę dokumentów złożonych w odpowiedzi na wezwanie z art. 26 ust. 2 Pzp, nie jest równoznaczny z tym, że zamawiający takie dokumenty zaakceptował.
Jakkolwiek faktycznie pożądane byłoby, aby zamawiający wzywał wykonawców do uzupełnienia dokumentów w sposób kompleksowy, to czynnościom zamawiającego w rozpoznawanej sprawie nie sposób zarzucić naruszenia przepisów ustawy Pzp.
Zamawiający jest uprawniony do wezwania wykonawców do uzupełnienia czy wyjaśnienia oświadczeń lub dokumentów w każdym czasie, kiedy dostrzeże braki, błędy czy też poweźmie co do nich wątpliwości (z zastrzeżeniem, że wezwanie z art. 26 ust. 3 ustawy Pzp ma charakter jednokrotny w stosunku do tych samych oświadczeń lub dokumentów składanych na potwierdzenie tych samych okoliczności).
Tym samym nie sposób uznać za zasadne twierdzeń odwołującego, iż po stronie zamawiającego dojść miało do zmiany stanowiska co do kwalifikacji wymaganej formy dokumentów. Podkreślić należy, że kwestia prawidłowości formy złożonych dokumentów nie zależy od arbitralnej decyzji zamawiającego – musi mieć odzwierciedlenie w przepisach prawa oraz postanowieniach SIWZ (…).
Bez wpisu do rejestru – KIO 1559/20
Okoliczność, że w świetle zmiany przepisów ustawy o odpadach przystępujący przez pewien okres mógłby realizować zamówienie bez posiadania wpisu do rejestru (BDO), nie zmienia faktu, że nie spełnia ustalonego warunku udziału w postępowaniu.
Na powyższą ocenę nie ma wpływu podnoszona przez przystępującego okoliczność, iż przed upływem terminu składania ofert doszło do czasowego wyłączenia stosowania przepisów, które warunkowały prowadzenie działalności od posiadania wpisu do rejestru. Fakt, że na mocy art. 236b ust. 3 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 797 ze zm.), obowiązującego od dnia 16 maja 2020 r., określonym podmiotom w terminie do dnia 31 grudnia 2020 r. umożliwiono rozpoczęcie prowadzenia działalności w zakresie m.in. zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego przed uzyskaniem wpisu do rejestru, po złożeniu stosownego wniosku, nie oznacza, że zmianie uległa treść warunku udziału w postępowaniu. Zamawiający nie dokonał modyfikacji treści warunku określonego w Rozdziale V pkt 3.1 tiret drugie SIWZ, a jego brzmienie nie było sprzeczne z obowiązującymi przepisami prawa, zamawiający był bowiem co do zasady uprawniony wymagać, aby wykonawca realizujący usługę posiadał wpis do BDO w dacie składania ofert. Żaden z wykonawców, w tym przystępujący, nie sygnalizował potrzeby wprowadzenia modyfikacji SIWZ w związku z dodaniem art. 236b w ustawie o odpadach, podczas gdy obiektywnie istniała taka możliwość (termin składania ofert ustalono na 2 czerwca 2020 r.).
Sposób oceny ofert – KIO 1700/20
Zamieszczenie w formularzu oferty […] w treści oświadczenia nie mogło uzupełniać opisu sposobu oceny ofert w kryterium. Samo oznaczenie nie modyfikowało zakresu oceny, a jedynie odsyłało do SIWZ, gdzie wykonawcy powinni uzyskać pełną informację o kryteriach oceny ofert.
(…) wykonawcy deklarowali okresy gwarancji na przedmiot zamówienia, w tym na dwa elementy składowe (…). Oświadczenie z formularza oferty stanowiło podstawę do oceny ofert w kryterium „Gwarancja”, co potwierdził zamawiający w protokole oceny, w którym odnotowano pełną treść oświadczenia, a nie wyłącznie pierwszy jego fragment dotyczący okresu gwarancji na przedmiot zamówienia z oznaczeniem (…).
Ważne
W ocenie składu orzekającego zamawiający nie miał podstaw do ograniczenia oceny deklaracji wykonawcy wyłącznie do pierwszej jej części (…). Przyjęcie, jak chciał tego zamawiający, iż znaczenie ma wyłącznie ogólny okres gwarancji, nie znajdowało uzasadnienia w postanowieniach § 18 ust. 2 pkt 3 SIWZ, do którego odesłanie zawarte było w formularzu oferty pod oznaczeniem (…).
Należy podkreślić, że to postanowienia SIWZ w części opisującej zasady oceny ofert (§ 18 SIWZ) miały decydujące znaczenie dla określenia tych zasad. Nie intencje zamawiającego, ale konkretne postanowienia znane wykonawcom na etapie składania ofert miały wiążący charakter. Jeżeli nawet intencją zamawiającego było przyznanie maksymalnej liczby punktów za wydłużony okres gwarancji w sytuacji, gdy gwarancja dla części elementów przedmiotu zamówienia pozostała na poziomie minimalnym, to nie wyraził jej w zapisach § 18 SIWZ.
Kierowanie i nadzorowanie robotami budowlanymi – KIO 1599/20
Warunek udziału w postępowaniu odnosił się do doświadczenia „na stanowisku inspektora nadzoru, kierownika budowy lub kierownika robót”. Zatem nie wystarczyło, aby osoba wykonywała czynności takich osób, ale by formalnie zajmowała jedno z tych stanowisk.
Z Prawa budowlanego wynika, że pełnienie obowiązków kierownika budowy, czy też kierownika robót, potwierdzone zostaje wpisem do dziennika budowy lub zgłoszeniem do Inspektoratu Nadzoru Budowlanego w trakcie robót (art. 45 ust. 2 ustawy Pb). Osoby te są obowiązane potwierdzić podpisem przyjęcie powierzonych im funkcji. Jak stanowi art. 45 ust. 1 Prawa budowlanego, dziennik budowy stanowi urzędowy dokument przebiegu robót budowlanych oraz zdarzeń i okoliczności zachodzących w toku wykonywania robót i jest wydawany odpłatnie przez organ administracji architektoniczno-budowlanej. Oznacza to, że właściwie tylko taki dokument, jakim jest dziennik budowy, potwierdza skład osobowy kadry z odpowiednimi uprawnieniami inżynierskimi, techniczno-budowlanymi, które zostały skierowane w ramach prac do nadzorowania i kierowania robotami budowlanymi na odpowiednich stanowiskach, np. kierownika robót lub kierownika budowy. Dlatego istotne w przedmiotowej sprawie jest to, kto pełnił ww. funkcje.
Odrzucenie ofert – KIO 1537/20
Nie można zaakceptować stanowiska, że możliwy jest wybór oferty zawierającej błędną stawkę VAT (wyższą od prawidłowej) w sytuacji, gdy taka oferta, pomimo błędu, jest korzystniejsza od innych ofert (obliczonych z zastosowaniem prawidłowej stawki VAT).
(…) przepis art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp nie przewiduje żadnych wyjątków od nakazu odrzucenia ofert (…). Skład orzekający Izby w pełni podziela zapatrywania prezentowane (…) w sprawach o sygn. akt KIO 1462/17 oraz KIO 1046/20 i 1065/20, zgodnie z którymi: W celu prawidłowego porównania cen ofert, złożonych w trybie zamówień publicznych, zamawiający powinien szczegółowo badać stawkę VAT wskazaną przez wykonawcę i to nie tylko ze względu na ewentualny obowiązek rozliczenia podatku w ramach mechanizmu odwrotnego obciążenia VAT, ale również z uwagi na odpowiedzialność zamawiającego za prawidłowe przygotowanie i przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.
Ważne
Wskazanie zamawiającemu niewłaściwej stawki podatku VAT stanowi błąd w obliczeniu ceny i zobowiązuje zamawiającego do odrzucenia oferty w oparciu na przepisie art. 89 ust. 1 pkt 6 (...)
oraz zgodnie z literalnym brzmieniem art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp zamawiający ma obowiązek odrzucenia oferty zawsze, jeżeli stwierdzi błędy w obliczeniu ceny lub kosztu. Ustawodawca w żaden sposób nie dookreślił, jakie błędy skutkują odrzuceniem oferty, nie dokonał w tym zakresie żadnego zróżnicowania. Przyjąć zatem należy, że chodzi tutaj o każdy błąd polegający na zastosowaniu nieprawidłowej stawki VAT i to niezależnie od tego, czy wykonawca zastosował niższą cenę, czy też wyższą od prawidłowej.
Umowa dzierżawy – KIO 1434/20
Umowa przedwstępna nie dawała odwołującemu żadnych podstaw do wykazania dysponowania potencjałem udostępnionym przez spółkę D. jako własnym, ponieważ umowa przedwstępna przygotowuje i zapewnia dojście do skutku umowy przyrzeczonej.
Umowa przedwstępna dzierżawy zorganizowanej części przedsiębiorstwa nie przenosi na dzierżawcę żadnych praw i obowiązków z tytułu przyszłej, planowanej dzierżawy. (…) Dopiero przyrzeczona umowa dzierżawy zorganizowanej części przedsiębiorstwa mogła wywołać skutek w postaci przeniesienia potencjału spółki D. na lidera odwołującego. Tym samym Izba uznała, że do momentu zawarcia umowy przyrzeczonej odwołujący, wbrew swoim twierdzeniom, opierał się na potencjale podmiotu trzeciego w celu wykazania spełnienia warunków udziału w postępowaniu, mimo że w zakresie określonym w SIWZ, zamawiający wykluczył taką możliwość.
Omyłka w formularzu ofertowym – KIO 1312/20
Zamawiający słusznie uznał, że to dokument wyceny ofertowej miał znaczenie podstawowe. To ten dokument stanowić powinien punkt wyjścia dla oceny, czy omyłka w formularzu ofertowym była oczywista i w jaki sposób należało ją poprawić.
Nie można zgodzić się z argumentacją odwołującego, iż wycena ofertowa nie była podstawą kalkulacji ceny, a odwrotnie – wtórnym rozbiciem ceny na opracowania projektowe. Okoliczności przeciwne wynikają z dokumentacji postępowania o udzielenie zamówienia – w Rozdziale XIX ust. 9 SIWZ Zamawiający wprost wskazał, iż do formularza ofertowego należy wpisać kwoty z wycen ofertowych. Oznacza to, że to wycena ofertowa obrazowała rzeczywistą kalkulację ceny, a do formularza ofertowego należało jedynie przenieść ustalone w wycenie odpowiednie wartości.
(…) stanowisko odwołującego, iż najpierw ustalił on cenę całkowitą i wskazał ją w formularzu ofertowym, a dopiero później dokonał jej rozbicia na poszczególne etapy oraz przeniósł kwoty za etapy do wycen, jest nie tylko sprzeczne z treścią SIWZ, która wymagała, aby do formularza ofertowego wpisać wartości z wycen, ale budzi także wątpliwości w kontekście zasad doświadczenia życiowego. (…)
Odwołujący swoją argumentację o tym, że przedmiotowa omyłka (błędne przeniesienie danych pomiędzy dokumentami składającymi się na ofertę) nie stanowiła omyłki pisarskiej, oparł wyłącznie na okolicznościach związanych ze znaczeniem dokumentu wyceny dla postępowania, którą to argumentację Izba uznała za chybioną.
Ryczałtowy charakter wynagrodzenia – KIO 1428/20
Przy ryczałtowym charakterze wynagrodzenia brak załączenia do oferty kosztorysu ofertowego (czy jego części) nie ma znaczenia dla oceny prawidłowości sporządzenia i przygotowania oferty.
(…) przy ryczałtowym charakterze wynagrodzenia udostępniony przez zamawiającego kosztorys, co do zasady, powinien służyć wykonawcom jedynie jako materiał informacyjno-pomocniczy do opracowania i oszacowania oferty, zaś zamawiający może wykorzystać go do oceny prawidłowości ceny oferty.
Ważne
Wykonawca samodzielnie kalkuluje swoje wynagrodzenie ryczałtowe i przedstawia je w ofercie, biorąc pod uwagę zakres rzeczowy określony dokumentacją projektową, specyfikacjami technicznymi wykonania i odbioru robót budowlanych i postanowieniami projektu umowy. (…)
Wykonawca bowiem przy tak ustalonym rodzaju wynagrodzenia, będzie miał obowiązek wykonać w trakcie realizacji zamówienia również te pozycje, które nie zostały ujęte w kosztorysie ofertowym, ale są objęte udostępnioną przez zamawiającego całą dokumentacją przedmiotu zamówienia (…).
Badanie dokumentów – KIO 1100/20
Zamawiający ma prawo badać dokumenty, które dobrowolnie złożył mu sam wykonawca, a które mogą rzutować na ważność złożonej oferty.
Ważne
(…) dokumenty techniczne złożone przez odwołującego wraz z ofertą nie mogą zostać pomięte, czy też uznane za bez znaczenia, czyli w konsekwencji zamawiający nie może przystać na to, że oferta odwołującego obejmuje de facto urządzenia wskazane w PFU.
Po pierwsze, dlatego że podziela stanowisko wyrażone w wyroku KIO z dnia 2 listopada 2017 r. o sygn. akt: KIO 2167/17, KIO 2169/17: Izba nie podziela stanowiska, że zamawiający nie ma prawa dokonywać ustaleń co do ważności oferty na podstawie dokumentów niewymaganych. Sam ustawodawca dopuszcza taką możliwość dla kontroli, czy wykonawca nie podlega wykluczeniu. Dotyczy to możliwości stworzonej zamawiającemu np. w odniesieniu do potwierdzania potencjału zawodowego u innych zamawiających. Tym bardziej zatem zamawiający ma prawo badać dokumenty, które dobrowolnie złożył mu sam wykonawca, a które mogą rzutować na ważność złożonej oferty. (…)
Po drugie, doprowadziłoby to do zaoferowania oferty i realizacji umowy, które są (…) wewnętrznie sprzeczne.
Klasyfikacja zaprojektowanych robót – KIO 1657/20
Okoliczność, iż zbiornikom przypisano różne cele, nie dyskwalifikuje twierdzenia, iż tworzą one jeden zbiorczy układ zbiorników, zbierających opady z różnych powierzchni. Przystępujący nie wprowadził zamawiającego w błąd, przedstawiając tę informację.
(…) ze wszystkich złożonych na rozprawie dokumentów wynika, że na zadaniu referencyjnym, w wyniku przeprowadzonych prac budowlanych powstał jeden zbiornik retencyjny kanalizacji deszczowej, który składa się z przynajmniej trzech elementów, które w całości tworzą jedną funkcjonalną całość (gromadzenie wód opadowych) z rozróżnieniem na zadania, do których zgromadzony opad ma zostać wykorzystany. (…) W ocenie Izby decydującym argumentem przemawiającym o bezzasadności zarzutu odwołującego jest oświadczenie projektanta rzeczonej instalacji, który jako osoba najbliżej związana z robotą, posiada wszystkie niezbędne informacje o przedmiocie i sposobie klasyfikacji zaprojektowanych robót. Projektant w swoim oświadczeniu podał, iż rzeczony zbiornik retencyjny zbudowany jest z dwóch części, z których pierwsza część (retencja podstawowa), przeznaczona w 100% na retencję zbudowana jest z rur z wbudowanymi w nie studniami systemowymi, legitymuje się pojemnością łączną 204,9 m3 oraz z drugiej części (retencja dodatkowa), przeznaczona w 60% na retencję, o dwóch zbiornikach o pojemnościach 63,5 m3 i 43,2 m3.
Nazwy firm podwykonawców – KIO 1546/20
Niepodanie przez wykonawcę informacji, o których mowa w art. 36b ust. 1 Pzp, tj. nazw firm podwykonawców wraz ze składaną ofertą nie może skutkować negatywnymi konsekwencjami, w tym w szczególności odrzuceniem takich ofert.
Art 36b ust. 1 ustawy Pzp, podając zakres żądania informacji przez zamawiającego, dotyczących podwykonawstwa, posługuje się sformułowaniem „których wykonanie zamierza powierzyć podwykonawcom”. Wskazuje to, iż realizacja przez wykonawcę obowiązku informacyjnego na etapie składania ofert może nastąpić wyłącznie w okolicznościach, gdy firmy podwykonawców, z którymi wykonawca zamierza zrealizować określone działania, są mu w tym momencie już znane. Ustawa Pzp nie ustala zasad czy sposobu możliwości weryfikacji tej kwestii przez zamawiającego.
Ograniczenie kręgu wykonawców – KIO 1694/20
Nieuzasadnione ograniczenie konkurencji może mieć miejsce nie tylko w sytuacji, gdy krąg wykonawców zostaje ograniczony do jednego czy dwóch, ale również wtedy, gdy dopuszczając do postępowania wielu wykonawców, w sposób nieuzasadniony uniemożliwia się udział w nim równie dużej grupie.
(…) główny argument zamawiającego uzasadniający w jego ocenie ustalenie maksymalnej powierzchni brutto pojedynczego kolektora związany był z tym, że kolektory mają być instalowane na dachach budynków mieszkalnych o różnej budowie, co powoduje, że nie istnieje możliwość zainstalowania na nich np. kolektorów wielkopowierzchniowych. (…) Zamawiający nie wyjaśnił, a tym bardziej nie uzasadnił, dlaczego kolektory o powierzchni np. 2520 m2 lub 2550 m2, a więc o powierzchni około 2–5 cm2 większej niż określona przez zamawiającego nie mogą zostać zainstalowane na takich dachach. (…) pomimo istnienia na rynku dwóch urządzeń spełniających wymogi zmawiającego określone w PFU, skład orzekający uznał, że wprowadzenia kwestionowanego przez odwołującego parametru doprowadziło do nieuzasadnionego ograniczenia kręgu wykonawców mogących zrealizować niniejsze zamówienia (…).
Brak prezentacji produktu – KIO 1363/20
Zamawiający w pełni umożliwił odwołującemu przeprowadzenie prezentacji. Odwołujący z własnej winy nie był w stanie wykazać, że zaoferował produkt odpowiadający potrzebom zamawiającego.
Odwołujący nie przedstawił zamawiającemu działania określonych funkcji oferowanego systemu ze względu na nieobecność kompetentnego do takiej prezentacji pracownika. Zamawiający stwierdził, że niektóre funkcje systemu nie są aktywne, wobec czego zaproponował odwołującemu przeprowadzenie odpowiedniej prezentacji w następnym dniu. Odwołujący odmówił skorzystania z takiej możliwości i wyjaśnił, że nie jest w stanie stwierdzić, kiedy będzie dostępny kompetentny do przeprowadzenia prezentacji pracownik. (…) Niezależnie od faktu, czy niewykazanie działania tych funkcjonalności nastąpiło ze względu na ich brak w systemie oferowanym przez odwołującego, czy też ze względu na brak zdolności ich zaprezentowania przez obecnych podczas prezentacji pracowników odwołującego – skutkiem było niewykazanie przez odwołującego zgodności oferowanego systemu z SIWZ. Podkreślenia wymaga przy tym, że odwołujący został w prawidłowy sposób powiadomiony o terminie prezentacji w siedzibie zamawiającego.