Pierwsze czynności zamawiającego
Jeden z obszarów tematycznych omawianych przez specjalistów UZP obejmuje czynności zamawiającego przed wszczęciem postępowania. Zaczynając od podstaw – zapoznajmy się z odpowiedzią na pytanie: Czy plany postępowań o udzielenie zamówienia publicznego dotyczą zamówień o wartości poniżej 30 000 euro?
POLECAMY
Artykuł 13a Pzp stanowi, iż zamawiający, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1 i 2 Pzp, oraz ich związki, nie później niż 30 dni od dnia przyjęcia budżetu lub planu finansowego przez uprawniony organ sporządzają plany postępowań o udzielenie zamówień, jakie przewidują przeprowadzić w danym roku finansowym, oraz zamieszczają je na stronie internetowej. Zgodnie z treścią art. 13a ust. 3 Pzp zamawiający, inni niż wymienieni w ust. 1, mogą zamieszczać na stronie internetowej plany postępowań o udzielenie zamówień.
Przywołane przepisy ustawy Pzp mówią o planach postępowań o udzielenie zamówienia publicznego, a nie o planach zamówień publicznych (jak pierwotnie projektowana regulacja). W świetle powyższego publikacja wskazanych planów dotyczy wyłącznie zamówień, w odniesieniu do których zamawiający mają obowiązek stosować przepisy ustawy Pzp. Zgodnie z treścią art. 4 pkt 8 Pzp ustawy nie stosuje się do zamówień i konkursów, których wartość nie przekracza wyrażonej w złotych równowartości kwoty 30 000 euro. Do tego rodzaju zamówień nie mają zastosowania przepisy ustawy Pzp dotyczące prowadzenia postępowań o udzielenie zamówienia publicznego.
Ważne!
Należy przyjąć, że zamawiający, o których mowa w art. 13a ust. 1 Pzp, nie są zobowiązani do wykazywania w planach postępowań o udzielenie zamówienia publicznego zamówień poniżej progu bagatelności, jak również zamówień, które są wyłączone z obowiązku stosowania przepisów ustawy Pzp.
Dodatkowo należy wskazać, że zgodnie z art. 14 nowelizacji Pzp obowiązek zamieszczania planów postępowań o udzielenie zamówień publicznych na stronie internetowej ma zastosowanie po raz pierwszy do planów sporządzanych na 2017 r.
Zespół kontrolujący
Gdzie powinny być określone zasady powołania zespołu, o którym mowa w art. 20a ustawy Pzp, i czy zespół ten może być powoływany w zamówieniach o mniejszej wartości?
Artykuł 20a Pzp reguluje nową w przepisach Pzp instytucję tzw. zespołu (w projektowanych przepisach zwanego zespołem projektowym). Instytucja ta w założeniach ustawodawcy ma służyć kontroli prawidłowości i efektywności realizacji zamówienia po zawarciu umowy. Ustawodawca przewidział, że osoby, które odpowiadają za prowadzenie procedury udzielenia zamówienia publicznego, w szczególności przez udział członków zespołu w komisji przetargowej w zamówieniach na roboty budowlane lub usługi o wartości równej lub przekraczającej wartość 1 mln euro, będą uczestniczyły w realizacji udzielonego zamówienia i czuwały nad nią. Obowiązek powołania takiego zespołu istnieje zatem w zamówieniach o wskazanych wartościach.
Ważne!
W zamówieniach poniżej tej wartości zamawiający ma prawo, a nie obowiązek, powołania takiego zespołu. Jedyne zasady funkcjonowania takiego zespołu zostały określone w przywołanym art. 20a Pzp w czterech jego ustępach.
Treść czterech ustępów:
1. W przypadku zamówienia na roboty budowlane lub usługi, którego wartość jest równa lub przekracza (…) równowartość kwoty 1 000 000 euro (…) powołuje się zespół.
2. Zespół powoływany jest dla jednego lub więcej powiązanych ze sobą zamówień.
3. Co najmniej dwóch członków zespołu jest powoływanych do komisji przetargowej.
4. Zespołu nie powołuje się, jeżeli zamawiający w inny sposób zapewnia udział co najmniej dwóch członków komisji przetargowej w nadzorze nad realizacją udzielonego zamówienia.
Podkreślenia wymaga okoliczność, że ustawodawca w przepisach przejściowych do nowelizacji ustawy Pzp przewidział dłuższy okres vacatio legis dla wskazanego przepisu art. 20a Pzp, określając, że wchodzi on w życie sześć miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy, by dać czas zamawiającym na dostosowanie ich wewnętrznych procedur udzielania zamówień do tej regulacji ustawowej. Zgodnie ze wskazaniem vacatio legis przepis dotyczący powoływania zespołu zaczął obowiązywać w grudniu 2016 r.
Ważne!
Przy uwzględnieniu okoliczności, że przywołany przepis wiąże zasadniczo prace takiego zespołu z pracą komisji przetargowej, szczegółowe uregulowanie zasad funkcjonowania takiego zespołu – jego powoływania, trybu pracy, odpowiedzialności poszczególnych osób i inne istotne kwestie związane z jego działalnością – powinno być uregulowane w opracowywanych przez kierowników zamawiającego – na podstawie dyspozycji art. 21 ust. 3 Pzp – regulaminach pracy komisji przetargowej lub wewnętrznych regulaminach udzielania zamówień publicznych albo innych wewnętrznych procedurach obowiązujących w danej jednostce zamawiającego w celu uniknięcia jakichkolwiek wątpliwości dotyczących funkcjonowania takiego zespołu, a także przejrzystości jego działania.
Wykonawca zwolniony z obowiązku
Wyjaśnień wymagają również przepisy z zakresu kwalifikacji podmiotowej wykonawców. Na przykład: Czy zamawiający wzywa wykonawcę, którego oferta została oceniona najwyżej, do złożenia odpisu z KRS, czy sam go pozyskuje z ogólnodostępnej bazy KRS?
Zgodnie z treścią art. 26 ust. 6 Pzp wykonawca biorący udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego nie jest zobowiązany do złożenia oświadczeń lub dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu lub kryteriów selekcji oraz braku podstaw do wykluczenia, jeżeli zamawiający posiada oświadczenia lub dokumenty dotyczące tego wykonawcy bądź może je uzyskać za pomocą bezpłatnych i ogólnodostępnych baz danych, w szczególności rejestrów publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. z 2014 r., poz. 1114 oraz z 2016 r., poz. 352).
Artykuł 26 ust. 6 Pzp zwalnia zatem wykonawcę z obowiązku przedłożenia w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego dokumentów lub oświadczeń będących w dyspozycji zamawiającego lub takich, które zamawiający może pozyskać z bezpłatnych i ogólnodostępnych baz danych.
Ważne!
Zgodnie z art. 25 ust. 1 Pzp zamawiający w treści ogłoszenia o zamówieniu, specyfikacji istotnych warunków zamówienia lub zaproszeniu do składania ofert powinien określić wykaz dokumentów niezbędnych do potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu i braku podstaw do wykluczenia.
Jednocześnie, uwzględniając dyspozycję art. 26 ust. 6 Pzp, powinien wskazać, iż dla potwierdzenia spełnienia określonego warunku udziału w postępowaniu skorzysta z dokumentów znajdujących się w ogólnie dostępnych bazach danych. Realizując dyspozycję art. 26 ust. 1 i 2 Pzp i wzywając wykonawcę, który złożył ofertę najwyżej ocenioną, do przedstawienia dokumentów, zamawiający nie musi żądać od takiego wykonawcy dokumentów w takim zakresie, w jakim je posiada lub może samodzielnie pozyskać.
Możliwość pozyskania bezpłatnych dokumentów w postaci elektronicznej na potrzeby postępowań o udzielenie zamówienia publicznego w polskim porządku prawnym dotyczy informacji z Krajowego Rejestru Sądowego (art. 4 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym, t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 687) oraz informacji z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (art. 38 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, Dz. U. z 2015 r, poz. 584 z późn. zm.).
Zgodnie z § 10 rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego (Dz. U. z 2016 r., poz. 1126),
Ważne!
wykonawca powinien wskazać zamawiającemu na ogólnie dostępne i elektronicznie prowadzone bazy, z których zamawiający bezpłatnie może pozyskać określone dokumenty potwierdzające sytuację podmiotową wykonawcy.
Powyższe w szczególności dotyczy wykonawców zagranicznych.
Zobowiązanie trzeciego
Czy zobowiązanie podmiotu trzeciego powinno zostać załączone do oferty lub wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, czy powinno zostać złożone w trybie procedury wynikającej z art. 26 ust. 1
i 2 Pzp?
Zobowiązanie podmiotu trzeciego albo inny dokument służący wykazaniu udostępnienia wykonawcy potencjału przez podmiot trzeci w zakresie określonym w art. 22a ust. 1 Pzp stanowią potwierdzenie, że określony potencjał dla wykazania spełniania warunków udziału w postępowaniu został wykonawcy faktycznie udostępniony.
Ważne!
Zobowiązanie to stanowi punkt wyjścia do oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu dokonywanej przez zamawiającego w pierwszej kolejności na podstawie wstępnego oświadczenia wykonawców składanego w zamówieniach powyżej progów UE na formularzu jednolitego europejskiego dokumentu zamówienia, zaś w zamówieniach poniżej progów UE – w ramach „zwykłego” oświadczenia wykonawcy.
Dla dokonania wstępnej oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu niezbędne jest ustalenie, w jakim zakresie wykonawca wykazuje spełnianie warunków samodzielnie, a w jakim korzysta z potencjału podmiotu trzeciego i jaki zakres tego potencjału został wykonawcy udzielony, do ustalenia czego niezbędny jest wskazany dokument.
Jednocześnie zamawiający, oceniając spełnianie warunków udziału w postępowaniu na podstawie wstępnych oświadczeń, w szczególności jednolitego europejskiego dokumentu zamówienia, dokonuje także oceny braku podstaw do wykluczenia z postępowania podmiotów trzecich.
Ważne!
W celu dokonania takiej oceny zamawiający musi dysponować pełną informacją o tym, że w ogóle potencjał podmiotu trzeciego powinien podlegać jego wstępnej ocenie. Dla osiągnięcia takiego celu konieczne jest złożenie przez wykonawców wraz z ofertą lub wnioskiem o dopuszczenie do udziału w postępowaniu zobowiązania podmiotu trzeciego.
Czym innym jest natomiast złożenie dokumentów podmiotowych potwierdzających spełnianie konkretnego warunku udziału w postępowaniu (np. wykaz usług zrealizowanych przez podmiot trzeci) oraz brak podstaw do wykluczenia z postępowania (np. niekaralność członka zarządu podmiotu trzeciego) co do oceny udostępnionego wykonawcy potencjału podmiotu trzeciego. Dokumenty te będą żądane przez zamawiającego od wykonawcy w trybie art. 26 ust. 1 i 2 Pzp, ewentualnie w trybie art. 26 ust. 2f Pzp.
Podsumowanie
Rozwiązania bądź instytucje całkiem nowe, ale też takie, które stosujemy od lat, a zyskały po nowelizacji nieco odmienny wydźwięk – i już nie można obyć się bez interpretacji usankcjonowanej autorytetem. UZP jednak wychodzi naprzeciw tym potrzebom, dając szansę uczestnikom rynku zamówień na sprawniejsze wdrożenie nowych rozwiązań do codziennej praktyki.
