I trzeba było wytrwać w trudnej pracy arbitra aż 10 lat, żeby usłyszeć słowa uznania – które zostały przekazane 5 grudnia 2017 r. na konferencji związanej z jubileuszem 10-lecia funkcjonowania Krajowej Izby Odwoławczej przez przedstawicieli rządu i naukowców.
POLECAMY
Goście i organizatorzy
W konferencji uczestniczyło ok. 200 specjalistów z dziedziny zamówień publicznych, arbitrzy KIO, sędziowie sądów okręgowych, naukowcy, przedstawiciele zamawiających i wykonawców. Gości powitała:
Małgorzata Stręciwilk – Prezes Urzędu Zamówień Publicznych, która przez wiele lat orzekała w KIO – pogratulowała arbitrom wytrwałości i wyraziła przekonanie, że w dalszym ciągu będą wspierać cele systemu zamówień publicznych poprzez kształtowanie racjonalnej wykładni przepisów prawa i wypracowywanie jednolitej linii orzeczniczej.
Małgorzata Rakowska – Prezes KIO, witając uczestników konferencji, zwróciła uwagę na aspekt wyjątkowej na tle innych państw UE sprawności w rozstrzyganiu sporów, dzięki której proces ten nie przekracza ustawowego terminu, a sprawy są rozpatrywane średnio w ciągu 14 dni.
Paweł Szrot – sekretarz stanu, zastępca Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, przekazał osobiste gratulacje oraz odczytał list adresowany do arbitrów KIO przez Premier Beatę Szydło.
Mariusz Haładyj – podsekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju wysoko ocenił pracę członków KIO nad kształtowaniem praktycznej wykładni przepisów prawa, zachęcając jednocześnie do kontynuowania takiej interpretacji z perspektywy celów, jakim te przepisy mają służyć.
Łukasz Piebiak – podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości wskazał na sprawność i dobrą jakość orzekania Krajowej Izby Odwoławczej oraz zasygnalizował prowadzone przez Ministerstwo Sprawiedliwości konsultacje dotyczące propozycji zmian rozstrzygania sporów zamówieniowych w drugiej instancji, tj. rozpatrywania skarg na wyroki KIO przez sądy okręgowe.
Janusz Niedziela – przewodniczący Rady Zamówień Publicznych, organu doradczego Prezesa UZP, wskazał na wagę wykonywanej przez członków Krajowej Izby Odwoławczej pracy, wpływającej wymiernie na kształtowanie systemu zamówień publicznych.
Grażyna Wróblewska – przewodnicząca Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych podkreśliła znaczenie wydawanych przez Izbę rozstrzygnięć dla właściwego kształtowania postępowań prowadzonych przez zamawiających.
Janusz Kot – Prezes Regionalnej Izby Obrachunkowej w Krakowie zwrócił uwagę na wspomaganie, poprzez orzecznictwo KIO, modelu racjonalnego i efektywnego wydatkowania środków publicznych.
Wykłady
Wpływ dyrektyw UE na orzecznictwo w zakresie zamówień publicznych – wykład wygłosił prof. dr hab. Maciej Szpunar z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, rzecznik generalny w Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
(…) Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału – stwierdził m.in. prof. Szpunar – w celu rozstrzygnięcia, czy organ odsyłający jest sądem w rozumieniu art. 267 TFUE, Trybunał kieruje się w szczególności podstawą prawną istnienia organu, jego stałym charakterem, obligatoryjnym charakterem jego jurysdykcji, kontradyktoryjnością postępowania, stosowaniem przez ten organ przepisów prawa oraz jego niezawisłością. (…)
Sądy krajowe mogą kierować pytanie do Trybunału wyłącznie w zawisłym przed nimi sporze oraz gdy są zobowiązane zająć stanowisko w postępowaniu mającym doprowadzić do rozstrzygnięcia sporu.
Wpływ orzecznictwa KIO na praktykę stosowania przepisów o zamówieniach publicznych analizowała Małgorzata Stręciwilk.
Od arbitrażu niezawodowego do zawodowego – historię systemu odwoławczego przypomniał Tomasz Czajkowski – wiceprezes Rady Zamówień Publicznych, były Prezes UZP.
(…) Przepisy ustawy nowelizującej (Prawo zamówień publicznych – przyp. red.) z dnia 13 kwietnia 2007 r. w przeważającej części weszły w życie 11 czerwca tego roku i niezwłocznie po tym rozpoczęła się najtrudniejsza część tworzenia Krajowej Izby Odwoławczej – proces rekrutacji oraz kwalifikacji jej przyszłych członków.
Referat pt. Dziesięć lat funkcjonowania Krajowej Izby Odwoławczej. O potrzebie zmian wygłosił prof. dr hab. Ryszard Szostak z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, który przeprowadził analizę stanu obecnego i przedstawił postulaty dotyczące zmian w zakresie funkcjonowania KIO.
(…) Pod względem ustrojowym – stwierdził – KIO ukształtowana została jako organ państwowy podległy Ministrowi Finansów i Rozwoju, który powołuje i odwołuje jej członków, a także Prezesa i wiceprezesa Izby, natomiast czynności w sprawach z zakresu prawa pracy wykonuje Prezes UZP. Rozwiązanie to nie zasługuje na aprobatę.
Po pierwsze, narusza ono (niepotrzebnie) niezawisłość Izby, a „pośredniczenie” Prezesa UZP utrudnia dodatkowo załatwianie spraw pracowniczych. Tego rodzaju organ jurysdykcyjny powinien być usytuowany organizacyjnie przy Prezesie Rady Ministrów, natomiast powoływanie i odwoływanie członków Izby należałoby raczej powierzyć Prezydentowi RP, działającemu na wniosek Premiera. Po drugie, bardzo niezręczna jest podległość Izby Ministrowi Finansów i Rozwoju, w którego rozbudowanym resorcie udziela się wielu kluczowych zamówień, objętych – na wypadek sporu – właściwością KIO. Po trzecie, według art. 175 Konstytucji RP wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują niezależne sądy, odrębne od innych władz. Tymczasem Krajowa Izba Odwoławcza nie tylko nie jest organem konstytucyjnym, lecz także została usytuowana zbyt głęboko w strukturach administracji rządowej.
Profesor dr hab. Marta Romańska z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, sędzia Sądu Najwyższego, przedstawiła analizę kontroli instancyjnej orzecznictwa Krajowej Izby Odwoławczej z perspektywy praktyki orzekania w sprawach skarg na orzeczenia KIO.
Część merytoryczną konferencji zamknęła prelekcja Magdaleny Grabarczyk, wiceprezes KIO, na temat ewolucji przesłanki wykluczenia nierzetelnego wykonawcy i jej znaczenia dla funkcjonowania KIO z perspektywy 10 lat działalności orzeczniczej.
W dyskusji głos zabrali m.in. prof. dr hab. Janusz Niczyporuk z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Dariusz Dąbrowski, wiceprezes ds. gospodarczych Sądu Okręgowego w Warszawie, dr Zdzisław Gordon z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Zarówno w wystąpieniach prelegentów, jak i w ocenie dyskutantów, Krajowa Izba Odwoławcza została oceniona bardzo wysoko. Podkreślano ogromne obciążenie pracą, gdyż w ciągu roku każdy z arbitrów rozpatrywał ponad 120 odwołań, dotrzymując ustawowego terminu – 14 dni. Zwracano uwagę na niespójności w zapisach ustawy Pzp i na nieustannie zmieniające się prawo, podkreślano, że w trudnych warunkach – zarówno prawnych, jak i bytowych (pensje arbitrów są zdecydowanie niższe od pensji sędziów sądów okręgowych, i takie wyrównanie poborów proponowano) – arbitrzy Krajowej Izby Odwoławczej zasługują na słowa uznania.
Dziesięciolecie funkcjonowania KIO. Monografia
Urząd Zamówień Publicznych, z okazji 10-lecia KIO, wydał pod redakcją Małgorzaty Stręciwilk i Małgorzaty Rakowskiej (Prezes UZP i Prezes KIO) opracowanie pod wymienionym powyżej tytułem, które – moim zdaniem – będzie bestsellerem dotyczącym ustawy – Prawo zamówień publicznych.
Książka w części pierwszej, pt. Zagadnienia wprowadzające, zawiera:
- monografię KIO opracowaną przez Tomasza Czajkowskiego,
- analizę 10-letniego funkcjonowania Izby z wnioskami na przyszłość – prof. dra hab. Ryszarda Szostaka,
- opracowanie dotyczące wpływu dyrektyw UE oraz orzecznictwa TSUE w zakresie zamówień publicznych na działalność KIO – prof. dra hab. Macieja Szpunara,
- analizę skarg do sądu na orzeczenie KIO w systemie środków ochrony prawnej i kontroli instancyjnej orzeczeń KIO przygotowaną przez prof. dr hab. Martę Romańską.
W części drugiej zawarte są zagadnienia szczegółowe, dotyczące wybranych regulacji Pzp, opracowane przez arbitrów Krajowej Izby Odwoławczej. Osiemnaście interpretacji dotyczących np.:
- likwidacji protestu (aut. Barbara Bettman),
- interesu prawnego a interesu w uzyskaniu zamówienia (aut. Katarzyna Prowadzisz, Paweł Trojan),
- unieważnienia postępowania o zamówienie publiczne przez KIO (aut. Agnieszka Trojanowska),
- wyjątkowości instytucji uchylenia zakazu zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego w perspektywie KIO (aut. Agata Mikołajczyk, Aneta Mlącka),
- ewolucji przesłanki wykluczenia wykonawcy z powodu nienależytego wykonania zamówienia z perspektywy orzecznictwa (aut. Magdalena Grabarczyk),
- stawki podatku VAT w orzecznictwie KIO, SO i SN (aut. Ewa Kawa, Ryszard Tetzlaff),
- czynu nieuczciwej konkurencji w orzecznictwie KIO (aut. Renata Tubisz).
W tym miejscu można tyko napisać – dziękujemy. Życzymy wytrwałości, czekamy na kolejne interpretacje, a jeśli będziemy narzekać na orzecznictwo – wybaczcie. Zawsze cudze błędy widzi się dokładniej.
