Opis przedmiotu zamówienia (cz. 1)

Zuwagi na ciągle jeszcze ubogie orzecznictwo i piśmiennictwo, odnoszące się do aktualnego stanu prawnego, w treści niniejszego artykułu posłużyliśmy się przykładami piśmiennictwa i orzecznictwa wydanego pod rządami poprzedniej ustawy Pzp, które zachowuje również aktualność w obecnym stanie prawnym. Dla ułatwienia w opracowaniu wskazana została aktualnie obowiązująca numeracja aktów prawnych, omawianych w przywołanym orzecznictwie. Nie ingerowaliśmy jednak w nomenklaturę, pozostawiając na przykład skrót „SIWZ” zamiast „SWZ”, gdyż nie ma to wpływu na wartość merytoryczną i stan faktyczny wskazany w cytowanych orzeczeniach i opracowaniach.

Podstawowe założenia

Jedną z najważniejszych czynności zamawiającego na etapie przygotowania postępowania o udzielenie zamówienia publicznego jest sporządzenie opisu przedmiotu zamówienia. Czynność ta stanowi podstawę do ustalenia wartości zamówienia, a w konsekwencji do zastosowania właściwego trybu udzielenia zamówienia, a także umożliwiać wykonawcom bez jakichkolwiek wątpliwości i dodatkowych interpretacji prawidłowe zidentyfikowanie, z jakich elementów składa się zamówienie, co będzie niezbędne do jego realizacji, jak również obliczyć cenę oferty zgodnie z opisem sposobu obliczenia ceny zamieszczonym w specyfikacji warunków zamówienia (zwanej dalej SWZ).
 

Zamawiający obowiązany jest opisać świadczenie, jakiego oczekuje od wykonawców, a wykonawcy na podstawie sporządzonego opisu mogą składać oferty (dokonując ich wyceny) na warunkach określonych w dokumentach zamówienia.

Podczas prac nad projektem ustawy z dnia 11 września 2019 r.
– Prawo zamówień publicznych (t.j.: Dz. U. z 2021 r., poz. 1129, z późn. zm.), obowiązującej od dnia 1 stycznia 2021 r., wyraźnie podkreślono, że podobnie jak w dotychczas obowiązujących przepisach, nowa regulacja: […] wprowadza wymagania, zgodnie z którymi opis przedmiotu zamówienia publicznego nie powinien tworzyć nieuzasadnionych przeszkód dla otwarcia danego postępowania na konkurencję.

W związku z powyższym przedmiot zamówienia publicznego powinien być opisany w taki sposób, aby uniknąć sztucznego zawężania konkurencji przez wymagania, które faworyzują konkretnego wykonawcę lub konkretny produkt, lub usługę.

Czynność ta ma zatem istotne znaczenie z punktu widzenia całego procesu o udzielenie zamówienia publicznego, a wadliwie wykonana rodzi dalsze konsekwencje. Z jednej strony w postaci uzyskania przez zamawiającego przedmiotu zamówienia, który nie spełnia jego potrzeb i wymagań, z drugiej strony prowadzi do złożenia oferty, która nie zawiera rzetelnej wyceny przedmiotu zamówienia w odniesieniu do wymagań związanych z jego realizacją.
 

Opis przedmiotu zamówienia sporządzony z naruszeniem przepisów ustawy – Prawo zamówień publicznych może skutkować naliczeniem korekt finansowych, o których mowa w załączniku do rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 14 grudnia 2020 r. zmieniającego rozporządzenie 
w sprawie warunków obniżania wartości korekt finansowych oraz wydatków poniesionych nieprawidłowo związanych z udzielaniem zamówień (Dz. U. z 2020 r., poz. 2371).

Jako przykład można wskazać korektę finansową przewidzianą w poz. 12 taryfikatora za niewystarczającą lub nieprecyzyjną definicję przedmiotu zamówienia. Chodzi o przypadki, w których opis zawarty w ogłoszeniu o zamówieniu lub w specyfikacji warunków zamówienia jest niewystarczający lub niedokładny i może uniemożliwiać potencjalnym oferentom/kandydatom pełne określenie przedmiotu zamówienia. Może to mieć skutek odstraszający, potencjalnie ograniczający konkurencję w postępowaniach o udzielanie zamówień realizowanych ze środków publicznych w ramach projektów objętych współfinansowaniem w zakresie polityki spójności w perspektywie finansowej 2014–2020.

Przedmiot zamówienia

Punktem wyjścia do sporządzenia OPZ jest zdefiniowanie, zgodnie z wymogami ustawy Pzp, pojęcia opis przedmiotu zamówienia. W porównaniu do poprzedniego stanu prawnego ustawodawca zarówno w ogłoszeniu o zamówieniu, jak i w SWZ posługuje się pojęciem opis przedmiotu zamówienia, z pominięciem występującego w poprzednio obowiązującej ustawie pojęcia określenie przedmiotu zamówienia.

W komentarzu do uchylonej w dniu 29 stycznia 2004 r. ustawy – Prawo zamówień publicznych1 stwierdzono, że: Treść przepisu wskazuje na potrzebę rozróżnienia dwóch pojęć: „opis” i „określenie” przedmiotu zamówienia. Opis przedmiotu zamówienia ma dwojakie znaczenie: po pierwsze pozwala na identyfikację przedmiot...