Bez swobody interpretacji
Czy i kiedy kryteria oceny ofert mogą być subiektywne?
POLECAMY
Wybór oferty najkorzystniejszej następuje na podstawie kryteriów oceny ofert określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
W doktrynie i orzecznictwie wskazuje się, że: (...) kryteria oceny ofert muszą być stosowane zgodnie z wymogami procedury udzielania zamówienia określonej w dyrektywie. Znaczy to, że powinny być podane zawczasu do wiadomości potencjalnym oferentom – w ogłoszeniu i w dokumentach przetargowych – tak żeby wszyscy oferenci byli ich świadomi podczas przygotowywania swoich ofert – wyrok ETS z dnia 18 października 2001 r., sygn. akt: C-19/00.
W wyroku tym wskazano ponadto, że przyjmowane kryteria wyboru nie mogą zamawiającym pozostawiać nieograniczonej swobody w ocenie ofert. Kryteria powinny być wyraźnie określone w specyfikacji istotnych warunków zamówienia w sposób umożliwiający obiektywną ocenę ofert. Powinny być obiektywne, mierzalne, nie mogą pozostawiać swobody interpretacyjnej i powodować uznaniowości oceny.
W wyroku z dnia 30 stycznia 2014 r., sygn. akt: KIO 36/14, Krajowa Izba Odwoławcza zwróciła natomiast uwagę, że: obok kryteriów wymiernych, jak np. cena, okres gwarancji, ilość zużywanej energii, w ramach których mają zastosowanie wyłącznie formuły matematyczne – istnieją kryteria niewymierne stosowane zazwyczaj przy tzw. zamówieniach intelektualnych, jak np. właściwości estetyczne, właściwości funkcjonalne. Na potrzeby takich kryteriów zamawiający dokonuje kwantyfikacji polegającej na stopniowaniu zakresu spełnienia przez ofertę preferencji zamawiającego wyrażonej w postaci danego kryterium. W tej sytuacji każdy ze stopni, w ramach kryterium (lub podkryterium), należy opisać za pomocą wyrazów wartościujących i nadać mu określoną wartość punktową. (…) W przypadku kryteriów niewymiernych, jeżeli ocenę punktową wykonują poszczególni członkowie komisji przetargowej, za każde podkryterium, a następnie kryterium oceny ofert przyznawane są punkty poprzez wyliczenie średniej arytmetycznej z punktów wszystkich członków komisji przetargowej w ramach danego podkryterium, a następnie kryterium oceny ofert. Ocena oferty także w przypadku takich kryteriów dokonywana jest poprzez przemnożenie uzyskanej przez ofertę liczby punktów przez wagę przypisaną podkryterium lub kryterium oceny ofert z zastosowaniem reguły matematycznej.
Kryteria oceny ofert
Pracuję w szpitalu, który jest sp. z o.o. i zalicza się do osób prawnych, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp. Jeśli dobrze interpretuję art. 91 ust. 2 tej ustawy, to nasz szpital nie może przekroczyć w kryteriach oceny ofert 60% ceny. Jeśli tak jest, to zastanawiam się, jakie kryteria zastosować przy dostawie energii elektrycznej o łącznej wadze aż 40%. Moglibyśmy dać za termin płatności np. 10%, ale co zrobić z pozostałymi 30%? Będę wdzięczna za pomoc, bo nawet w opinii UZP, która dotyczy starego stanu prawnego, stwierdzono, że niecelowe jest stosowanie pozacenowych kryteriów do dostawy energii elektrycznej. Ten sam problem mam z lekami. Wszyscy muszą zaoferować leki o takim samym składzie. Troszkę można punktować termin dostawy, trochę płatności, ale co z resztą?
Zgodnie z art. 91 ust. 2a Pzp zamawiający, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1 i 2 Pzp oraz ich związki mogą zastosować kryterium ceny jako jedyne kryterium oceny ofert lub kryterium o wadze przekraczającej 60%, jeżeli określą w opisie przedmiotu zamówienia standardy jakościowe odnoszące się do wszystkich istotnych cech przedmiotu zamówienia oraz wykażą w załączniku do protokołu, w jaki sposób zostały uwzględnione w opisie przedmiotu zamówienia koszty cyklu życia, z wyjątkiem art. 72 ust. 2 i art. 80 ust. 3 Pzp.
Zamawiający, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1 i 2 Pzp to:
- jednostki sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów o finansach publicznych;
- inne, niż określone w pkt 1, państwowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej.
Jeżeli szpital prowadzi działalność w formie spółki z.o.o. i jednocześnie jest zamawiającym, o którym mowa w art. 3 ust. 1 pkt 3 Pzp, może w zamówieniach na dostawy, usługi lub roboty budowlane zastosować cenę jako jedyne kryterium oceny ofert lub kryterium o wadze przekraczającej 60% i w takim przypadku nie musi określać w opisie przedmiotu zamówienia standardów jakościowych odnoszących się do wszystkich istotnych cech przedmiotu zamówienia oraz wykazywać w załączniku do protokołu, w jaki sposób zostały uwzględnione w opisie przedmiotu zamówienia koszty cyklu życia.
Przepis art. 91 ust. 2a Pzp zawiera otwarty katalog kryteriów oceny ofert. Należy jednak zauważyć, że zgodnie z art. 91 ust. 2 Pzp kryteria oceny ofert muszą odnosić się do przedmiotu zamówienia, tj. jego właściwości (np. parametry techniczne, właściwości funkcjonalne) lub warunków wykonywania zamówienia (np. serwis posprzedażny oraz pomoc techniczna, warunki dostawy, takie jak termin dostawy, sposób dostawy oraz czas dostawy lub okres realizacji).
Celem kryteriów oceny ofert jest ich sprawna ocena. Kryteria powinny więc być zobiektyzowane i mierzalne.
W praktyce zamawiający, do których stosuje się przepis art. 91 ust. 2a Pzp, w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego na dostawy energii elektrycznej stosują kryterium ceny (100%), a zamawiający, do których nie stosuje się przepisu art. 91 ust. 2a Pzp, stosują kryterium ceny np. 95% oraz kryterium terminu zapłaty – 5%. Stosowanie kryterium „terminu zapłaty” nie może natomiast naruszać przepisów ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. z 2016 r. poz. 684). Analogicznie w przypadku zamówień publicznych na dostawy leków.
Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o terminach zapłaty – termin zapłaty, określony w umowie, nie może przekraczać 30 dni liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, a w transakcjach handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 2-4 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, termin ten nie może przekraczać 60 dni. Strony transakcji handlowej mogą ustalić termin zapłaty dłuższy niż 30 dni pod warunkiem, że ustalenie to jest obiektywnie uzasadnione właściwością lub szczególnymi elementami umowy, a termin ten nie przekracza 60 dni.
W związku z powyższym oświadczenie wykonawcy w zakresie przekraczającym 30-dniowy termin zapłaty należy uznać za nieważne. Z uwagi na bezwzględnie obowiązującą treść przepisów ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych zamawiający nie może również przyznać więcej punktów za określony w ofercie termin zapłaty przekraczający 30 lub 60 dni.
