Rolę i cel wniosków o wyjaśnienie treści specyfikacji, jakie wykonawca może skierować do zamawiającego, wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 lipca 2019 r., sygn. akt: IV CSK 363/18, i wyrok ten pozostaje aktualny zarówno na gruncie Pzp, jak i nowego Pzp:
Nieprawidłowe były (…) wywody Sądu Apelacyjnego w przedmiocie art. 38 ust. 1 zd. 1 Pzp, zgodnie z którym wykonawca może zwrócić się do zamawiającego o wyjaśnienie treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Ten przepis ma za zadanie stworzenie zamawiającemu możliwości wyjaśnienia wątpliwości, które – zdaniem wykonawcy – zachodzą w wyniku niedostatecznego opisania przedmiotu zamówienia. W danych okolicznościach składanego i przyjmowanego zamówienia publicznego oraz wątpliwości występujących po stronie wykonawcy ten przepis stanowi – w związku z art. 354 § 2 k.c. – nie tylko uprawnienie, ale także obowiązek wykonawcy zwrócenia się do zamawiającego o wyjaśnienie treści SIWZ; zaniechanie tej powinności może być podstawą zarzucenia wykonawcy niedochowania należytej staranności wymaganej od przedsiębiorcy na podstawie art. 355 § 2 k.c.
(wyrok SN z dnia 5 czerwca 2014 r., sygn. akt: IV CSK 626/13, niepubl.).
Źródło: https://szukio.pl/fragmenty/3213, fraza wyszukiwania: wyjaśnienia treści SIWZ
POLECAMY
Obowiązek informacyjny w treści SWZ w zakresie publikacji wyjaśnień SWZ
Nowe Pzp posługuje się pojęciem SWZ, czyli specyfikacji warunków zamówienia – wchodzi w zakres dokumentów zamówienia, które zgodnie z art. 7 pkt 3 (słowniczek) zostały zdefiniowane jako: dokumenty sporządzone przez zamawiającego lub dokumenty, do których zamawiający odwołuje się, inne niż ogłoszenie, służące do określenia lub opisania warunków zamówienia, w tym specyfikacja warunków zamówienia oraz opis potrzeb i wymagań.
| Nowe Pzp | Pzp |
| Art. 134 ust. 1 pkt 2: 1. SWZ zawiera co najmniej: 2) adres strony internetowej, na której udostępniane będą zmiany i wyjaśnienia treści SWZ oraz inne dokumenty zamówienia bezpośrednio związane z postępowaniem o udzielenie zamówienia |
Art. 36 ust. 2 pkt 5: 2. W przypadku gdy przepisy ustawy nie stanowią inaczej, specyfikacja istotnych warunków zamówienia zawiera również: 5) adres poczty elektronicznej lub strony internetowej zamawiającego |
Nowe Pzp nie posługuje się już pojęciem strony internetowej zamawiającego, zamawiający jest zatem zobowiązany wskazać adres dowolnej strony internetowej, na której wymagane informacje będą udostępniane, np. adres wykorzystywanej przez zamawiającego platformy do e-zamówień.
Uprawnienie do wyjaśniania treści SWZ
| Nowe Pzp | Pzp |
| Art. 135 ust. 1: 1. Wykonawca może zwrócić się do zamawiającego z wnioskiem o wyjaśnienie treści SWZ |
Art. 38 ust. 1 zd. 1: 1. Wykonawca może zwrócić się do zamawiającego o wyjaśnienie treści SIWZ |
Ważne
Utrzymano zasadę, zgodnie z którą składanie wniosków o wyjaśnienie treści SWZ jest uprawnieniem wykonawcy.
Terminy, w jakich zamawiający zobowiązany jest udzielić wyjaśnień
| Nowe Pzp | Pzp |
| Art. 135 ust. 2: 2. Zamawiający jest obowiązany udzielić wyjaśnień niezwłocznie, jednak nie później niż na 6 dni przed upływem terminu składania ofert albo nie później niż na 4 dni przed upływem terminu składania ofert1 w przypadku, o którym mowa w art. 138 ust. 2 pkt 2 [skrócenie terminu składania ofert z 35 do 15 dni – przyp. aut.], pod warunkiem że wniosek o wyjaśnienie treści SWZ wpłynął do zamawiającego nie później niż na odpowiednio 14 albo 7 dni przed upływem terminu składania ofert |
Art. 38 ust. 1 zd. 2 pkt 1 i 2: 1. (…) Zamawiający jest obowiązany udzielić wyjaśnień niezwłocznie, jednak nie później niż: 1) na 6 dni przed upływem terminu składania ofert, 2) na 4 dni przed upływem terminu składania ofert – w przetargu ograniczonym oraz negocjacjach z ogłoszeniem, jeżeli zachodzi pilna potrzeba udzielenia zamówienia, (…) – pod warunkiem że wniosek o wyjaśnienie treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia wpłynął do zamawiającego nie później niż do końca dnia, w którym upływa połowa wyznaczonego terminu składania ofert |
Ważne
W nowym Pzp utrzymano zasadę, iż zamawiający jest zobowiązany udzielić wyjaśnień, jeśli wniosek o wyjaśnienie treści SWZ wpłynie do zamawiającego w określonym terminie. Należy jednak pamiętać, że upływ 14- lub 7-dniowego terminu przed otwarciem ofert nie oznacza, że wykonawca nie może zadawać pytań. Po upływie tego terminu zamawiający nie jest zobowiązany do udzielenia odpowiedzi, co nie oznacza wcale, że nie może tego zrobić.
Nowością jest sposób ustalenia terminu, do upływu którego zamawiający zobowiązany jest udzielić wyjaśnień na pytania wykonawców. W nowym Pzp termin ten jest liczony wstecz, w dniach od dnia, w którym wyznaczono termin składania ofert. Dotychczasowa regulacja, zgodnie z którą obliczano połowę wyznaczonego terminu składania ofert, była kłopotliwa, gdyż wykonawcy nie zawsze dokładnie wiedzieli, od jakiego dnia liczyć termin. Termin ten liczony był od przesłania ogłoszenia o zamówieniu do publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, a publikacja taka mogła nastąpić w maksymalnym terminie do pięciu dni od przesłania. W nowym stanie prawnym problem ten został rozwiązany.
Przekroczenie minimalnych terminów, w których zamawiający jest zobowiązany udzielić wyjaśnień
| Nowe Pzp | Pzp |
| Art. 135 ust. 3: 3. Jeżeli zamawiający nie udzieli wyjaśnień w terminach, o których mowa w ust. 2, przedłuża termin składania ofert o czas niezbędny do zapoznania się wszystkich zainteresowanych wykonawców z wyjaśnieniami niezbędnymi do należytego przygotowania i złożenia ofert |
Brak |
Ważne
Wprowadzono obowiązek przedłużenia terminu składania ofert w przypadku, jeżeli zamawiający nie zdążył udzielić wyjaśnień na co najmniej sześć albo cztery (w przypadku terminu skróconego) dni przed upływem terminu składania ofert. Termin ten winien zostać przedłużony o czas potrzebny do zapoznania się wszystkich zainteresowanych wykonawców z wyjaśnieniami niezbędnymi do należytego przygotowania i złożenia ofert.
Przedłużenie terminu składania ofert a bieg terminu na składanie wniosków o wyjaśnienie SWZ, na które zamawiający jest zobowiązany odpowiedzieć
| Nowe Pzp | Pzp |
| Art. 135 ust. 4: 4. Przedłużenie terminu składania ofert nie wpływa na bieg terminu składania wniosku o wyjaśnienie treści SWZ, o którym mowa w ust. 2 |
Art. 38 ust. 1b: 1b. Przedłużenie terminu składania ofert nie wpływa na bieg terminu składania wniosku, o którym mowa w ust. 1 |
Ważne
Zarówno w nowym Pzp jak i w obowiązującym Pzp okoliczność przedłużenia terminu składania ofert nie wpływa na bieg terminu składania wniosków o wyjaśnienie SWZ (SIWZ), na które zamawiający jest zobowiązany udzielić odpowiedzi. Oznacza to, że termin ten zawsze liczony jest w odniesieniu do pierwotnie wyznaczonego terminu składania ofert.
Rozwiązanie takie zapewnia sprawne prowadzenie postępowania (przed wprowadzeniem powyższej regulacji zdarzały się przypadki zadawania setek pytań w ostatniej chwili przed upływem terminu składania ofert tylko po to, by wymusić jego przesunięcie).
Złożenie wniosku przez wykonawcę po upływie terminu, do którego zamawiający zobowiązany jest udzielić odpowiedzi
| Nowe Pzp | Pzp |
| Art. 135 ust. 5: 5. W przypadku gdy wniosek o wyjaśnienie treści SWZ nie wpłynął w terminie, o którym mowa w ust. 2, zamawiający nie ma obowiązku udzielania wyjaśnień SWZ oraz obowiązku przedłużenia terminu składania ofert |
Art. 38 ust. 1a: 1a. Jeżeli wniosek o wyjaśnienie treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia wpłynął po upływie terminu składania wniosku, o którym mowa w ust. 1, lub dotyczy udzielonych wyjaśnień, zamawiający może udzielić wyjaśnień albo pozostawić wniosek bez rozpoznania |
Ważne
Nowością jest zobowiązanie zamawiającego do udzielenia wyjaśnień dotyczących wcześniej udzielonych wyjaśnień – pod warunkiem że wniosek o takie dodatkowe wyjaśnienie wpłynął w terminie.
W obowiązującym stanie prawnym zamawiający mógł udzielić wyjaśnień lub pozostawić taki wniosek bez rozpoznania. Ponadto utrzymano zasadę, zgodnie z którą zamawiający, jeśli uzna to za stosowne i właściwe, nawet w sytuacji wpływu wniosku po terminie może takich wyjaśnień udzielić.
Sposób udostępniania wykonawcom udzielonych wyjaśnień
| Nowe Pzp | Pzp |
| Art. 135 ust. 6: 6. Treść zapytań wraz z wyjaś- nieniami zamawiający udostęp- nia na stronie internetowej prowadzonego postępowania, a w przypadkach, o których mowa w art. 133 ust. 2 [odstąpienie od stosowania środków komunikacji elektronicznej – w okolicznościach określonych w art. 65 ust. 1 – przyp. aut.] i ust. 3 [brak możliwości udostępnienia SWZ na stronie internetowej z uwagi na poufny charakter informacji – przyp. aut.], przekazuje wykonawcom, którym przekazał SWZ, bez ujawniania źródła zapytania |
Art. 38 ust. 2: 2. Treść zapytań wraz z wyjaś- nieniami zamawiający przekazuje wykonawcom, którym przekazał specyfikację istotnych warunków zamówienia, bez ujawniania źródła zapytania, a jeżeli specyfikacja jest udostępniana na stronie internetowej, zamieszcza na tej stronie |
W związku z pełną elektronizacją zamówień odwrócono zasadę udostępniania udzielonych wyjaśnień. W nowym Pzp zasadą jest (odwrotnie niż w obowiązującym Pzp) zamieszczanie udzielonych wyjaśnień na stronie internetowej prowadzonego postępowania, a przekazywanie wykonawcom tylko w sytuacji, gdy SWZ nie jest udostępniana na takiej stronie. Utrzymano natomiast zasadę anonimowości oznaczającą zakaz ujawniania innym wykonawcom źródła zapytania.
Zebranie wykonawców w celu wyjaśnienia treści SWZ
| Nowe Pzp | Pzp |
| Art. 136 ust. 1 i 2: 1. Zamawiający może zwołać zebranie wszystkich wykonawców w celu wyjaśnienia treści SWZ. Informację o terminie zebrania zamawiający udostępnia na stronie internetowej prowadzonego postępowania. 2. Zamawiający sporządza informację zawierającą zgłoszone na zebraniu pytania o wyjaśnienie treści SWZ oraz odpowiedzi na nie, bez wskazywania źródeł zapytań. Informację z zebrania udostępnia się na stronie internetowej prowadzonego postępowania |
Art. 38 ust. 3 i 3a: 3. Zamawiający może zwołać zebranie wszystkich wykonawców w celu wyjaśnienia wątpliwości dotyczących treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Informację o terminie zebrania udostępnia się na stronie internetowej. 3a. Zamawiający sporządza in- formację zawierającą zgłoszo- ne na zebraniu pytania o wyjaśnienie treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz odpowiedzi na nie, bez wskazywania źródeł zapytań. In- formację z zebrania udostępnia się na stronie internetowej |
W zakresie zebrania wykonawców organizowanego w celu wyjaśnienia treści SWZ ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie istotnych zmian i regulacja pozostała właściwie w niezmienionym zakresie (zmiany wynikają wyłącznie z przyjęcia w nowym Pzp trochę innej siatki pojęciowej).
Podsumowanie
Przedstawiona powyżej analiza miała na celu zwrócenie uwagi na zachowane elementy dotychczasowo obowiązujących procedur dotyczących specyfikacji istotnych warunków zamówienia i wskazanie zupełnie nowych rozwiązań zawartych w przyjętej ustawie odnośnie do specyfikacji warunków zamówienia.
Przypisy:
- O zasadach obliczania terminów zgodnie z Pzp szerzej pisałem na blogu SzuKIO.pl w artykule: Jak prawidłowo liczyć terminy w zamówieniach publicznych?, https://szukio.pl/blog/marcin-kalmus/jak-prawidlowo-liczyc-terminy-w-zamowieniach-publicznych-2018-09-19.
