Przewodnik po prawie karnym w zamówieniach publicznych (1)

Oszustwo w przetargu 

Pierwszy z cyklu artykułów o odpowiedzialności karnej grożącej osobom uczestniczącym w przetargach publicznych za zachowania godzące w różne dobra prawne, takie jak obrót gospodarczy, dokumenty czy mienie. Krótko i klarownie postaramy się przedstawić, kto, za co, w jakich okolicznościach może odpowiadać karnie, aby wyczulić strony przetargu – wykonawców i zamawiających – na występowanie sytuacji, które potencjalnie mogą spowodować odpowiedzialność karną. Jest to o tyle istotne, że niektóre przestępstwa mogą być popełnione nie tylko umyślnie (z zamiarem popełnienia czynu niedozwolonego w przetargu), ale także nieumyślnie (sprawca nie ma zamiaru popełnienia takiego czynu, ale na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach dopuszcza się popełnienia), za które ponosi się odpowiedzialność karną. Wiedza i umiejętność rozpoznania obszarów potencjalnych zagrożeń prowadzących do inkryminowanych zachowań mogą okazać się pomocne i cenne w praktyce udzielania zamówień i ubiegania się o zamówienia publiczne.

Najpierw zapoznajmy się z przepisem art. 297 Kodeksu karnego:

Art. 297 § 1. Kto, w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku lub jednostki organizacyjnej prowadzącej podobną działalność gospodarczą na podstawie ustawy albo od organu lub instytucji dysponujących środkami publicznymi – kredytu, pożyczki pieniężnej, poręczenia, gwarancji, akredytywy, dotacji, subwencji, potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, elektronicznego instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego, przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, instrumentu płatniczego lub zamówienia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. 

§ 2. Tej samej karze podlega, kto wbrew ciążącemu obowiązkowi, nie powiadamia właściwego podmiotu o powstaniu sytuacji mogącej mieć wpływ na wstrzymanie albo ograniczenie wysokości udzielonego wsparcia finansowego, określonego w § 1, lub zamówienia publicznego albo na możliwość dalszego korzystania z instrumentu płatniczego. 

§ 3. Nie podlega karze, kto przed wszczęciem postępowania karnego dobrowolnie zapobiegł wykorzystaniu wsparcia finansowego lub instrumentu płatniczego, określonych w § 1, zrezygnował z dotacji lub zamówienia publicznego albo zaspokoił roszczenia pokrzywdzone...