W trosce o niepełnosprawnych

Prawo

Problem dostępności obiektów budowlanych dla osób niepełnosprawnych ma swoje miejsce w przepisach ustawy – Prawo zamówień publicznych, w wymaganiach dotyczących opisu przedmiotu zamówienia. 

Artykuł 30 ust. 8 i 9 Pzp zawiera – w przypadku zamówień na roboty budowlane – obowiązek określenia przez zamawiających w opisie przedmiotu zamówienia wymaganych cech materiału, produktu lub usługi, które odpowiadają przeznaczeniu zamierzonemu przez zamawiającego, w szczególności z uwzględnieniem, adekwatnie do przedmiotu zamówienia, dostosowania projektu do potrzeb wszystkich użytkowników, w tym zapewnienia dostępności dla osób niepełnosprawnych.

Analogicznie jest w zamówieniach na dostawy i usługi. Zamawiający zobligowany jest, by wymagać, adekwatnie do przedmiotu zamówienia, dostosowania projektu do potrzeb wszystkich użytkowników, w tym zapewnienia dostępności dla osób niepełnosprawnych.

POLECAMY


Usuwanie barier


Sejm RP w dniu 19 lipca 2019 r. uchwalił ustawę o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami i skierował ją do prac w Senacie RP. Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem kilku przepisów, dla których przewidziano dłuższe vacatio legis w celu przygotowania się do ich stosowania.

W uzasadnieniu do projektu ustawy wskazano, że usuwanie barier i zapewnienie dostępności dla wszystkich obywateli, w tym przede wszystkim osób doświadczających trudności w mobilności czy percepcji, stanowi jedno z kluczowych zadań państwa urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej.

WAŻNE!

Nowe przepisy mają na celu wskazanie środków służących zapewnieniu różnych aspektów dostępności dla osób ze szczególnymi potrzebami oraz obowiązków podmiotów publicznych w tym zakresie. Do takich działań Polska zobowiązała się, ratyfikując w 2012 r. Konwencję ONZ o prawach osób niepełnosprawnych (KPON) sporządzoną w Nowym Jorku 13 grudnia 2006 r. (Dz. U. z 2012 r., poz. 1169 z późn. zm.) 

Konwencja w art. 9 stwierdza, że: dostępność odnosi się do zapewnienia osobom niepełnosprawnym na równi z innymi obywatelami uczestnictwa w każdej sferze społecznej.  

Aby wzmocnić działania w tym zakresie, dotychczas mało skuteczne, na co wskazano w diagnozie rządowego Programu Dostępność Plus, ustanowionego uchwałą Rady Ministrów z dnia 17 lipca 2018 r., dostępność stanie się obowiązkową zasadą realizacji wszystkich polityk publicznych. Stąd ustawa i przepisy o dostępności przestrzeni publicznej oraz produktów i usług, orientująca działania państwa na prawnych, instytucjonalnych i finansowych rozwiązaniach na rzecz poprawydostępności.

Nowe przepisy nie koncentrują się na indywidualnych, medycznych ograniczeniach, ale na interakcji cech lub sytuacji indywidualnych danej osoby z barierami znajdującymi się w środowisku zewnętrznym. W zamierzeniu ustawodawcy nowe przepisy powinny otworzyć szerokie możliwości dla działań podejmowanych nie tylko wobec osób niepełnosprawnych, legitymujących się odpowiednim orzeczeniem o niepełnosprawności, lecz także innych grup, np. osób starszych, o ograniczonej sprawności fizycznej lub psychicznej, osób o nietypowym wzroście, z częściową niepełnosprawnością fizyczną lub z uwagi na okoliczności, w jakich się znajdują (np. bagaż, wózek itp.), niekoniecznie dysponując prawnym orzeczeniem wydanym przez odpowiednie organy.

Odmiennego wsparcia wymagać będą: osoby niewidome i niedowidzące, głuche i niedosłyszące, głuchoniewidome, osoby z niepełnosprawnością ruchową, z mózgowym porażeniem dziecięcym, z niepełnosprawnością intelektualną, z zaburzeniami lub chorobami psychicznymi, cierpiące na niedołężność z racji wieku, osoby z całościowymi zaburzeniami rozwoju, z zespołem Aspergera, autyzmem. Potrzeby tych osób będą różniły się w zależności od wieku, płci, fazy życia i środowiska społecznego, w jakim funkcjonują, oraz miejsca zamieszkania.

Ustawa wprowadza do polskiego porządku prawnego nowe definicje, takie jak:

  • bariery – przeszkoda lub ograniczenie architektoniczne, cyfrowe lub informacyjno-komunikacyjne, które uniemożliwia lub utrudnia osobom ze szczególnymi potrzebami udział w życiu społecznym na zasadzie równości z innymi osobami;
  • dostępność – wynik, efekt zastosowania uniwersalnego projektowania albo racjonalnych usprawnień, aby uniknąć barier lub je zlikwidować;
  • osoby ze szczególnymi potrzebami – osoba, która ze względu na swoje cechy zewnętrzne lub wewnętrzne albo ze względu na okoliczności, w których się znajduje, musi podjąć dodatkowe działania lub zastosować dodatkowe środki w celu przezwyciężenia bariery, aby uczestniczyć w różnych sferach życia na zasadzie równości z innymi osobami;
  • projektowanie uniwersalne – w tym zakresie ustawa odsyła do art. 2 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych; 
  • racjonalne usprawnienia1 – odesłanie do art. 2 Konwencji, stosowane w szczególności w celu spełnienia minimalnych wymagań, o których mowa w art. 6 tej Konwencji, dla zapewnienia dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. 


W zamówieniach publicznych


Ustawa nałożyła na niektóre z podmiotów, nazwanych na potrzeby ustawy podmiotami publicznymi, zobowiązanie do stosowania ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz obowiązek zapewnienia dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Do podmiotów tych zaliczyła:
1)  jednostki sektora finansów publicznych w rozumieniu art. 9 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 869); 
2) inne niż określone w pkt 1 państwowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej;
3) inne niż określone w pkt 1 osoby prawne, utworzone w szczególnym celu zaspokajania potrzeb o charakterze powszechnym niemających charakteru przemysłowego ani handlowego, jeżeli podmioty, o których mowa w tym przepisie oraz w pkt 1 i 2, pojedynczo lub wspólnie, bezpośrednio lub pośrednio przez inny podmiot:

  • finansują je w ponad 50% lub
  • posiadają ponad połowę udziałów albo akcji, lub
  • sprawują nadzór nad organem zarządzającym, lub
  • mają prawo do powoływania ponad połowy składu organu nadzorczego lub zarządzającego;

4) związki podmiotów, o których mowa w pkt 1 i 2, lub podmiotów, o których mowa w pkt 3. 


Podmioty publiczne będą zobowiązane do zapewnienia dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami przez stosowanie uniwersalnego projektowania lub racjonalnych usprawnień i podejmowania działań mających na celu uwzględnianie ich potrzeb w planowanej i prowadzonej przez ten podmiot działalności oraz usuwania barier, a także zapobiegania ich powstawaniu. 

Gdyby nałożone na podmioty publiczne obowiązki realizowały na podstawie umowy inne podmioty, podmioty publiczne muszą zapewnić, aby uwzględniły one w swoich działaniach określone wymagania z tym związane.
Podobny obowiązek zapewnienia dostępności zostanie nałożony na przedsiębiorców oraz organizacje pozarządowe, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2019 r., poz. 688), w przypadku realizacji przez nie na podstawie umowy zawartej z podmiotem publicznym zadania finansowanego z udziałem środków publicznych.

Rozwiązanie takie zostało przyjęte z uwagi na uchwaloną w dniu 17 kwietnia 2019 r. dyrektywę 2019/882 (opublikowaną 7 czerwca 2019 r. L151/70) Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) w sprawie wymogów dostępności produktów i usług (European Accessibility Act/Europejski Akt o Dostępności – w skrócie EAA). Dyrektywa w ciągu trzech najbliższych lat będzie musiała być implementowana przez państwa członkowskie. 

Wejście w życie dyrektywy nałoży obowiązki na wszystkich producentów i świadczeniodawców usług (w szczególności tych z branży IT i komunikacji elektronicznej) do świadczenia ich w sposób dostępny. Podmioty te zostaną zobowiązane do takich działań w sposób jednolity na obszarze całej Unii Europejskiej. 


Wymogi architektoniczne


Krajowa ustawa o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami stanowi początek wprowadzenia rozwiązań prawnych w tym zakresie. Określa minimalne wymagania służące zapewnieniu dostępności architektonicznej oraz dostępności informacyjno-komunikacyjnej. Celowi temu służyć ma filozofia projektowania uniwersalnego, której istotę opisano w uzasadnieniu do projektu ustawy poprzez siedem zasad:

  • Elastyczność użycia (flexibility in use) – projektując działanie lub produkt, należy uwzględnić w jak największym stopniu preferencje i możliwości różnych grup użytkowników, a także zapewnić możliwość personalizacji efektów i zastosowań, m.in. możliwość wyboru metody użycia oraz zróżnicowanie tempa interakcji. 
  • Dostępność i czytelność informacji (perceptible information) – należy zapewnić skuteczny przepływ informacji o przedsięwzięciu lub produkcie do każdego potencjalnego użytkownika, niezależnie od jego możliwości percepcyjnych, a zatem przewidzieć różne metody prezentacji istotnych informacji.
  • Niski poziom wysiłku fizycznego (low physical effort) – podejmowane przez użytkowników działania mające na celu wejście w interakcję nie mogą prowadzić do znacznego wysiłku fizycznego. Należy minimalizować koszty wykorzystania efektów projektu lub produktu. 
  • Odpowiednie wymiary i przestrzeń (size and space for approach and use) – projektowany produkt lub przestrzeń interakcji ma mieć odpowiednie rozmiary (należy zagwarantować przestrzeń potrzebną do nawiązania kontaktu i obsługi, niezależnie od postury, mobilności czy innych cech użytkownika.
  • Prosta i intuicyjna obsługa (simple and intuitive) – należy tak zaprojektować produkt, aby korzystanie z niego nie nastręczało dużych trudności, tzn. zasady użytkowania powinny być zrozumiałe niezależnie od doświadczenia i zakresu umiejętności użytkownika. Według tej zasady nie powinno już być potrzeby dodatkowej adaptacji produktu do potrzeb poszczególnych grup osób z niepełnosprawnościami. Ale uwaga! Nie należy ustanawiać rozwiązań przeznaczonych specjalnie dla tych grup, nie powinno się też podkreślać w żaden sposób, iż produkt został zaprojektowany specjalnie na potrzeby osób z niepełnosprawnością (to może być naprawdę istotne z punktu widzenia oceny wniosku).
  • Tolerancja dla błędów (tolerance for error) – należy tak projektować produkty i przedsięwzięcia, aby minimalizować skutki przypadkowych i nieprawidłowych działań (np. ostrzegać przed błędami, zabezpieczać efekty dotychczasowej pracy w razie awarii). 
  • Projektowanie uniwersalne jest więc filozofią projektowania otoczenia w taki sposób, aby mogła być ona użytkowana przez wszystkich ludzi w możliwie szerokim zakresie, bez potrzeby adaptacji lub specjalnego dostosowywania2.


W zakresie architektonicznym, aby osiągnąć dostępność dla osób niepełnosprawnych, ustawa nakłada na podmioty zobowiązane do jej stosowania obowiązek:

  1. zapewnienia wolnych od barier poziomych i pionowych przestrzeni komunikacyjnych budynków (windy, schody, korytarze, ciągi piesze w budynku) dla osób z ograniczoną możliwością poruszania się, a także dla osób z niepełnosprawnością wzroku; 
  2. instalację urządzeń lub zastosowanie środków technicznych i rozwiązań architektonicznych w budynku, które umożliwiają dostęp do wszystkich pomieszczeń, z wyłączeniem pomieszczeń technicznych;
  3. zapewnienie informacji na temat rozkładu pomieszczeń w budynku, co najmniej w sposób wizualny, np. plan, schemat, oznaczenia kierunkowe, i dotykowy, np. tyflomapa, makieta, fakturowe ścieżki prowadzące, lub głosowy, np. informacja w urządzeniu typu infokiosk, infomat, nagranie audio na stronie internetowej, który umożliwi np. osobie niewidomej samodzielne zorientowanie się w zakresie możliwości dotarcia do danego pomieszczenia; informacja ta powinna być przygotowana w sposób możliwie spójny dla całego budynku lub siedziby podmiotu; ustawodawca wskazuje, że optymalnym sposobem zapewnienia informacji o rozkładzie pomieszczeń są wszystkie trzy kanały komunikacji (wzrokowy, słuchowy i dotykowy), jednak z uwagi na kosztochłonność tego typu rozwiązań zdecydowano o możliwości wyboru jednego z dwóch (dotyk, słuch), jako dodatkowego wobec sposobu wizualnego;
  4. zapewnienie wstępu do budynku osobie korzystającej z psa asystującego, o którym mowa w art. 2 pkt 11 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1172); 
  5. zapewnienie osobom ze szczególnymi potrzebami możliwości ewakuacji lub ich uratowania w inny sposób, np. poprzez umieszczenie tych osób w sytuacji zagrożenia w bezpiecznej części budynku. 

Rozwiązania alternatywne


W przypadku braku możliwości zapewnienia osobie ze szczególnymi potrzebami dostępności w powyższym zakresie ustawa wskazuje na rozwiązania alternatywne. Dostęp alternatywny polega w szczególności na zapewnieniu takiej osobie wsparcia innej osoby lub zapewnieniu jej wsparcia technicznego, w tym z wykorzystaniem nowoczesnych technologii lub wprowadzeniu organizacji podmiotu publicznego, która umożliwi realizację potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami, w niezbędnym zakresie dla tych osób. 

WAŻNE!

Dostęp alternatywny, jak wskazano w uzasadnieniu do ustawy, obejmuje przede wszystkim zapewnienie wsparcia innej osoby poprzez kontakt telefoniczny, zorganizowanie spotkania w innym dostępnym miejscu, pomoc innej osoby, np. pracownika lub wolontariusza, w poruszaniu się po budynku lub inne rozwiązania techniczne, które nie gwarantując samodzielnego dostępu do danego budynku czy komunikacji, daje jednak możliwość skorzystania z podmiotu publicznego. 


Mogą to być przykładowo okulary VR, film czy nagrania z drona, na których można zobaczyć wnętrza niedostępnych pomieszczeń czy też obraz z miejsc niedostępnych architektonicznie, do których mają dostęp osoby w pełni sprawne. Działania alternatywne powinny być jednak stosowane w drodze wyjątku, niejako w okresie przejściowym.


Zmiany w prawie budowlanym i prawie o ochronie zabytków


Omówione powyżej przepisy będą stanowiły uzupełnienie Prawa budowlanego, w szczególności art. 5 stanowiącego o obowiązku projektowania i budowania obiektu budowlanego wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi. Będą zobowiązywały projektantów i wykonawców do brania pod uwagę przewidywanego okresu użytkowania obiektu w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając niezbędne warunki do korzystania z obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego przez osoby niepełnosprawne, w szczególności poruszające się na wózkach inwalidzkich. 

Dodatkowo w tym celu ustawa przewiduje m.in. zmiany w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2019 r., poz. 1186 i 1309):

  • w art. 7

a) w ust. 1 – pkt 1 otrzymuje brzmienie:
1) warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane i ich usytuowanie;
b) dodaje się ust. 4 w brzmieniu:
4. Właściwi ministrowie, określając warunki techniczne, o których mowa w ust. 1, uwzględniają wymagania, o których mowa w art. 5 ust. 1–2b, oraz potrzeby osób ze szczególnymi potrzebami, o których mowa w ustawie z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami.

  • w art. 34 ust. 2 otrzymuje brzmienie: 

2. Zakres i treść projektu budowlanego powinny być dostosowane do specyfiki i charakteru obiektu, stopnia skomplikowania robót budowlanych oraz w zależności od przeznaczenia projektowanego obiektu określać niezbędne warunki do korzystania z obiektu przez osoby ze szczególnymi potrzebami, o których mowa w ustawie z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami.

Przewidziano także zmiany w ustawie z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U.  z 2018 r., poz. 2067 i 2245 oraz z 2019 r., poz. 730), w której art. 25 w ust. 1 pkt 1 otrzymuje brzmienie:
1) dokumentacji konserwatorskiej określającej stan zachowania zabytku nieruchomego i możliwości jego adaptacji, z uwzględnieniem historycznej funkcji i wartości tego zabytku, jak również możliwości jego dostosowania dla osób ze szczególnymi potrzebami, o których mowa w ustawie z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami.


Poradnik dla zamawiających


Praktyczne rozwiązania, zgodne z planowanymi wymaganiami, zawiera poradnik dla realizatorów projektów i instytucji systemu wdrażania funduszy europejskich 2014–2020 pt. „Realizacja zasady równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami3.

Zamawiający znajdą w ww. poradniku wiele rozwiązań opartych na zalecanym w ustawie projektowaniu uniwersalnym, stawiającym na pierwszym miejscu użytkownika, poprzez zwiększenie dostępności usług, przedmiotów i obiektów, która jest warunkiem zapewnienia równości szans osób z niepełnosprawnościami. Poradnik zawiera np. odpowiedzi na pytanie, jakie biuro można uznać za dostępne architektonicznie, wskazując na takie cechy biura jak: właściwa szerokość drzwi (minimum 90 cm), brak stopni i progów, biuro na poziomie zero lub dostępne za pomocą windy, platformy przyschodowej lub podnośnika oraz dostępna toaleta. Więcej cech dostępnego budynku zawiera załącznik nr 6 do tego poradnika: „Jak sprawdzić, czy inwestycja (budynek) jest dostępna dla wszystkich (lista sprawdzająca)”.

WAŻNE!

Warto przypomnieć, że beneficjentów środków unijnych obowiązują „Wytyczne w zakresie realizacji zasady równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami oraz zasady równości szans kobiet i mężczyzn w ramach funduszy unijnych na lata 2014–2020”, które weszły w życie 11 kwietnia 2018 r. Wytyczne określają m.in. standardy dostępności w obszarze szkoleniowym, edukacyjnym, transportowym, architektonicznym, cyfrowym, informacyjno-promocyjnym.

W zakresie dostępności informacyjno-komunikacyjnej wymagania dotyczą obowiązku zapewnienia obsługi z wykorzystaniem środków wspierających komunikowanie się, o których mowa w art. 3 pkt 5 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o języku migowym i innych środkach komunikowania się (Dz. U. z 2017 r., poz. 1824). Dotyczy to wykorzystania zdalnego dostępu online do usługi tłumacza przez strony internetowe i aplikacje, instalacji urządzeń lub innych środków technicznych do obsługi osób słabosłyszących, w szczególności pętli indukcyjnych, systemów FM lub urządzeń opartych na innych technologiach, których celem jest wspomaganie słyszenia, zapewnienia na stronie internetowej danego podmiotu informacji o zakresie jego działalności – w postaci elektronicznego pliku zawierającego tekst odczytywalny maszynowo, nagrania treści w polskim języku migowym oraz informacji w tekście łatwym do czytania, zapewnienia, na wniosek osoby ze szczególnymi potrzebami, komunikacji z podmiotem publicznym w formie określonej w tym wniosku. 

W przypadku braku możliwości zapewnienia osobie ze szczególnymi potrzebami dostępności w powyższym zakresie ustawa wskazuje na rozwiązania alternatywne i przepisy art. 7 ustawy z dnia 4 kwietnia 2019 r. 
o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. 

Przepisy o zapewnieniu dostępności wejdą w życie w terminie 14 dni od ogłoszenia ustawy w Dzienniku Urzędowym, z wyjątkiem przepisów w zakresie:

  • stron internetowych podmiotów publicznych nieopublikowanych przed 23 września 2018 r., które wejdą w życie 23 września 2019 r.,
  • stron internetowych podmiotów publicznych opublikowanych przed 23 września 2018 r. – z dniem 23 września 2020 r.,
  • aplikacji mobilnych podmiotów publicznych – z dniem 23 czerwca 2021 r.

Przywołany wyżej poradnik zawiera także przykłady dostępności informacyjno-komunikacyjnej, a także listy sprawdzające pozwalające zweryfikować w tym zakresie budowany lub istniejący system informatyczny, serwis internetowy i aplikacje. Opisuje sposoby zapewnienia dostępności:

  • zasobów cyfrowych (strony internetowe, materiały multimedialne, publikacje w wersji elektronicznej, szkolenia e-learningowe itp.) – w tym przypadku kluczowe jest stosowanie wytycznych WCAG 2.0 oraz języka łatwego do czytania i zrozumienia; 
  • multimediów (filmy informacyjne i promocyjne, nagrania dźwiękowe, infoanimacje itp.) – w tym stosowania transkrypcji tekstowej, napisów dla osób głuchych, audiodeskrypcji, tłumaczenia na język migowy, języka łatwego do czytania i zrozumienia; 
  • materiałów drukowanych (publikacje, artykuły, plakaty, ulotki, formularze zgłoszeniowe itp.) – realizowanych m.in. poprzez stosowanie języka łatwego do czytania i zrozumienia, używanie czytelnych, bezszeryfowych czcionek, takich jak np. Arial, Verdana itp. 


Koordynator działań


Ustawa jako koordynatora działań w celu zapewnienia dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami wskazuje ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego. Jego zadaniem będzie w szczególności realizacja rządowego programu Dostępność Plus. Przy ministrze będzie funkcjonowała Rada Dostępności jako organ opiniodawczo-doradczy. Rada w sposób kolegialny będzie opiniować przekazane Radzie projekty aktów prawnych i innych dokumentów dotyczących zapewniania dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami; proponować sposoby realizacji zadań określonych w programach mających na celu wsparcie tych działań, wypracowywać i rekomendować wdrożenie najlepszych rozwiązań dla różnych sektorów i polityk publicznych. 

Każdy organ władzy publicznej, w tym organ administracji rządowej i samorządowej, organ kontroli państwowej i ochrony prawa, sądy i trybunały będzie wyznaczać co najmniej jedną osobę pełniącą funkcję koordynatora ds. dostępności. Pierwsze osoby do składu rady podmioty te wyznaczą do końca września 2020 r. Podmiot publiczny będzie zobowiązany do przekazywania co cztery lata, najpóźniej do 31 marca danego roku, raportu o stanie zapewniania dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami w danym podmiocie, i publikowania go na swojej stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej, a jeżeli nie ma strony podmiotowej BIP – na swojej stronie internetowej. Zakres raportu określono w ustawie.

 

PODSUMOWAIE


Projekt ustawy wprowadza przepisy ustanawiające i formalizujące proces certyfikacji dostępności. Instrument ten jest fakultatywny i skierowany wyłącznie do podmiotów prywatnych i organizacji pozarządowych (podmioty publiczne nie potrzebują certyfikatu – ponieważ są zobowiązane w całości niniejszą ustawą). Ma on na celu potwierdzenie na podstawie przeprowadzonego audytu dostępności, czy dany podmiot spełnia minimalne wymagania dotyczące dostępności określonej w ustawie. Certyfikacji będą dokonywać podmioty posiadające zasoby organizacyjne, kadrowe oraz narzędzia pozwalające na należyte przeprowadzenie certyfikacji, wyłonione przez ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego, po przeprowadzeniu otwartego naboru. Certyfikacja będzie odpłatna.

Minister, po zasięgnięciu opinii Rady, określi w drodze rozporządzenia szczegółowe wymogi, jakie muszą spełniać podmioty dokonujące certyfikacji, wzór wniosku o wydanie certyfikatu, wzór certyfikatu, uwzględniając konieczność stworzenia efektywnych warunków dokonywania certyfikacji w skali kraju, zapewnienia jawności i jednolitości procesu certyfikacji, zagwarantowania poprawności i kompletności informacji zawartych we wniosku oraz potrzebę ujednolicenia wydawanych dokumentów. Podmioty, które uzyskają certyfikat dostępności, mogą uzyskać z tego tytułu także wyraźne korzyści finansowe w postaci zmniejszenia poziomu składek wpłacanych do PFRON (o ile podmiot takie składki jest zobowiązany płacić). Przepisy w tym zakresie wejdą w życie po upływie 18 miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw RP.

Ustawa zawiera też zapowiedź utworzenia Funduszu Dostępności, jako państwowego funduszu celowego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Dysponentem funduszu będzie minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego. Środki z funduszu zostaną przeznaczone na realizację zadań polegających na wsparciu działań w zakresie zapewniania dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami lub jej poprawy, zwłaszcza w budynkach użyteczności publicznej oraz budynkach mieszkalnictwa wielorodzinnego.


W tekście wykorzystano m.in. informacje zawarte w uzasadnieniu do rządowego projektu ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, druk sejmowy 3579.

 

 

Przypisy