Wykluczenie wykonawcy, który poważnie naruszył obowiązki zawodowe lub w znacznym stopniu nie wykonał wcześniejszej umowy

Wykluczenie wykonawcy, który poważnie naruszył obowiązki zawodowe

Zgodnie z art. 109 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp z postępowania o udzielenie zamówienia zamawiający może wykluczyć wykonawcę, który w sposób zawiniony poważnie naruszył obowiązki zawodowe, co podważa jego uczciwość, szczególnie gdy wykonawca w wyniku zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa nie wykonał zamówienia lub nienależycie wykonał zamówienie, co zamawiający jest w stanie wykazać za pomocą właściwych dowodów. Wszystkie przesłanki wykluczenia wykonawcy z postępowania zamawiający musi wykazać łącznie. Katalog zawinionych poważnych naruszeń obowiązków zawodowych jest katalogiem otwartym. Na zamawiającym spoczywa ciężar dowodu ziszczenia się wszystkich przesłanek uzasadniających wykluczenie na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp. 

Naruszenie obowiązków zawodowych jest zawinione i poważne, jeżeli zachowanie danego wykonawcy wykazuje zamiar uchybienia lub stosunkowo poważne niedbalstwo ze strony tego wykonawcy. W wyroku z dnia 25 października 2021 r. (sygn. akt: KIO 2706/21) Krajowa Izba Odwoławcza uznała, że w przypadku wykluczenia na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp: […] to na zamawiającym spoczywa ciężar dowodu ziszczenia się przesłanek uzasadniających wykluczenie z tego tytułu. Zamawiający musi wykazać, że zachowanie miało związek po pierwsze z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy, w tym wypadku między zamawiającym a odwołującym w wyniku prowadzonego zamówienia publicznego. Nadto, owe niewykonanie lub nienależyte wykonanie musi mieć postać poważnego naruszenia obowiązków zawodowych, które podważa uczciwość wykonawcy. Dodatkowo, że naruszenie to było zawinione przez wykonawcę, do tego przez działanie zamierzone lub będące efektem rażącego niedbalstwa. Wszystkie te przesłanki muszą być wykazane łącznie.

Izba uznała, że konieczne jest zbadanie, czy niewykonanie umowy było na tyle istotne, że można je sklasyfikować jako poważne naruszenie obowiązków zawodowych, czy zaistniała okoliczność miała charakter zawiniony przez wykonawcę w stopniu podważającym jego uczciwość. Izba uznała również, że przy ocenie okoliczności danego przypadku konieczne jest zbadanie ewentualnego przyczynienia się zamawiającego, który powinien współdziałać przy realizacji zamówienia, do niewykonania umowy przez wykonawcę, a przy ocenie wywiązywania się wykonawcy z ciążących na nim powinności – podejmowanych przez niego działań zmierzających do wykonania zamówienia tak, aby osiągnąć cel umowy.

Odnosząc się do przesłanki poważnego naruszenia obowiązków zawodowych, warto przywołać stanowisko Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przedstawione wyroku z dnia 13 grudnia 2012 r., C-465/11 (Forposta), w którym Trybunał orzekł, że pojęcie to […] należy rozumieć w ten sposób, że odnosi się ono zwykle do zachowania danego wykonawcy wykazującego zamiar uchybienia lub stosunkowo poważne niedbalstwo z jego strony. Tym s...