Dział: Temat numeru

Orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej ma bardzo duży wpływ na interpretację przepisów ustawy Pzp zarówno przez zamawiających, jak i przez wykonawców, przede wszystkim ze względu na liczbę wydawanych orzeczeń i ich przekrojowy (tzn. dotyczący wszelkich aspektów procesu zamówieniowego) charakter.

Rozważając kwestię problemów, jakie występują w Prawie zamówień publicznych, nie można poprzestać tylko na czystej analizie prawa. Warto zwrócić także uwagę na występujący przy jego realizacji czynnik ludzki. Nie można bowiem zapominać o tym, że za procesem wytworzenia dokumentacji postępowania zawsze stoją ludzie, którzy werbalizują potrzeby zamawiającego i komunikują je ze światem, wkładając sporo wysiłku w przygotowanie dokumentacji i nadzorowanie całego procesu. Mimo ogromu pracy, wkładanej w przygotowanie i przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, powstała pewna przestrzeń niewykorzystanych możliwości, którą roboczo nazywam „straconymi postępowaniami”.

Ustawa z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2022 r., poz. 1710) wprowadziła istotne zmiany w procedurach o udzielenie zamó- wienia publicznego. Modyfikacja sposobu komunikacji między zamawiającym a wykonawcą czy forma składanych dokumentów zmieniły całą organizację pracy przy przygotowaniu i prowadzeniu postępowań. Wymagało to wprowadzenia nowych obowiązków dla osób obsługujących proces udzielania zamówień publicznych w jednostkach sektora finansów publicznych.

Katalog niedozwolonych klauzul umownych (tzw. abuzywnych) został wprowadzony wprost w przepisach dotyczących zamówień publicznych w celu ograniczenia praktyk zamawiających, polegających na kształtowaniu postanowień umów w sposób zabezpieczający wyłącznie ich interesy, bez należytego ich wyważenia z interesami wykonawców.

W ustawie z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych wprowadzono zasady dotyczące waloryzacji umów. Jedną z regulacji ustawowych są klauzule waloryzacyjne – dotyczące podniesienia wartości świadczenia na podstawie zmiany cen materiałów lub kosztów związanych z realizacją zamówienia.

Na gruncie obowiązującej ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych zamawiający w określonych okolicznościach są zobowiązani do wprowadzenia do umowy tzw. klauzuli waloryzacyjnej. Z doświadczenia w pracy z zmawiającymi wynika, że tworzone na potrzeby zawieranych umów klauzule waloryzacyjne są często sformułowane w sposób nieprzemyślany, niedostosowany do warunków realizacji danego zamówienia, w większości oparte na jednym wskaźniku waloryzacji, niezależnie od przedmiotu umowy, tzw. wskaźniku inflacji.

Systematycznie zmieniająca się sytuacja gospodarcza nie pozostaje bez wpływu na przygotowanie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, a także na jego prowadzenie. Ciągłe wahania cen materiałów i zwiększające się koszty pracy powodują, że oszacowanie wartości zamówienia w taki sposób, aby odpowiadało ono cenom w dłuższym okresie, może okazać się niezwykle trudne, szczególnie w wypadku zamówień na roboty budowlane.

W czasie dynamicznych zmian w gospodarce zarówno właściwe planowanie zamówień, jak i prawidłowe szacowanie (w stopniu, w jakim to możliwe) ich wartości oraz „trzymanie kosztów” w trakcie realizacji umowy stanowi podstawę finansowych działań zamawiających.